Hukukun Üstünlüğünün Önemi

 .  Hukukun Üstünlüğünün Önemi   .
. "Hukukun üstünlüğü" kavramı çoğu kez bir yerlerde duyulmuştur ama anlamı ve içeriği kavramı birçok kişide tam olarak önem kazanamamıştır.
. Ülkenin devlet yapısında ve yasaların uygulanmasında en önemli ilke ve uyulması gereken kuraldır.
. İnançlı bir insan olan Immanuel Kant, "ahlâk felsefesi"nin "faydacılık karşıtlığı"nı Latincede "Fiat justitia, pereat mundus" olarak belirtmişti:
- "Dünyanın yok olması pahasına olsa bile adalet yerine gelmeli."
. Yani adalet, yani hukukun üstünlüğü o ülkede en yüksek düzeyde tutulmalıdır.
. Latince olarak "Fiat justitia ne pereat mundus olarak söylenildiğinde"
- " Adalet yerini bulsun, dünya yok olsun" gibi bir anlam ortaya çıkar ve dünya yok olacak olsa bile adalet yerini bulmalıdır, anlamına gelir.
. Bunun temel anlamı sağlıklı bir toplum olsun ve hiç kimseye hiç bir nedenden dolayı haksızlık adaletsizlik yapılmamalı ilkesinden kaynaklanmaktadır.
. Çağdaş hukuk demokratik ilkeleri içerdiği gibi yasalar karşısında, yasaların önünde eşitlik ilkesini de üstün tutmaktadır.
. Herkesin eşit olması şu anlama gelir:
- Hiç kimseye, hiçbir gruba, hiçbir kitleye, hiçbir kesime devletin yasalarının önünde bir ayrılık tanınmamasıdır.
. Bu temel anlayışın yanı sıra en önemli olan diğer bir ilke "yönetici" konumunda bulunanların yapacakları tüm işlemlerin ve eylemlerin "bağımsız yargıya açık" olması gerektiğidir.
. Tüm bu özelliklerin ve uygulamaların bir araya gelmesi ile "hukuk devleti" modeli ortaya çıkar.
. Bir devlette her bir tutumda ve işlemde yukarıdaki ilkelere uyuluyorsa, bu kurallara sadık kalınıyorsa o devlet çağdaş demokratik bir devlet olmuştur.
. World Justice Project tarafından dünyanın her ülkesinden akademisyen ve hukukçunun katılımıyla hazırlanan Rule of Law Index (Hukukun Üstünlüğü Endeksi) Türkiye’nin bu alanda ne kadar gerilerde olduğunu ortaya koymaktadır.
. Bu durumun değişmesi ve bir hukuk devleti olarak Türkiye için ülkedeki her kesimin çok bilinçli olması ve bu yönde çalışması gerekmektedir.
. Ne yazık ki rapora göre Türkiye genel olarak hukukun üstünlüğü ilkesi çerçevesinde ölçümlemeye dahil edilen 126 ülke arasında Mozambik ve Myanmar’ın arasında 109. sırada bulunuyor.
. Hukukun Üstünlüğü denildiğinde iktidar sahiplerinin gücünün ve hukuka karşı tavrının ne asıl olduğu da çok önemli bir kriterdir.
. Bunun yeri de raporda Türkiye 126 ülke arasında 123. sıraya geriliyor.
. Dünya ülkelerinin durumunun nasıl olduğunu görmek için internette o raporlara bakılmalıdır.
. Bilgili ve bilinçli yurttaşların genelde bildiği ve birçok aydının da özellikle üzerinde durduğu bu konu bir ülkenin, bir devletin ileriye yönelik olarak var oluşunun da temelidir.
. Tersi bir durum ise o ülkede kendilerine tünlük ve ayrıcalık tanımak isteyen ve bu yönde çalışmalar yaparak hukukun üstünde olarak her yerde kendilerine çıkar sağlayanların olmasıdır.
. Ülkenin tüm olanakları, ekonomik işler, ilişkiler kendi yandaşlarına, aile bireylerine, akrabalarına... öncelikli olarak sunulması durumunda hukukun üstünlüğü yok sayılmış olmaktadır.
. Şeffaf bir ekonomi de bu yapılanmada zarar görür.
. Dikkat edilmediği durumlarda ise kara para ekonomide yer alır ve aklanır.
. Devlet adil bir vergi sistemi kuramaz.
. Ekonomik çöküş ve ulusal paranın değer yitirmesi, işsizlik oranındaki artış, yer altı ve yer üstü doğal kaynakların korunmaması, ticarette gerileme, tarımda üretim yetersizliği, siyasete ve kurumlara güvensizlik, toplumsal huzursuzluk v. b. olumsuzlukların temel nedeni her zaman için "hukuk devleti"nin gerçekleştirilmemesindendir.
. Tüm bu nedenlerden dolayıdır ki sağlıklı ve huzurlu bir toplum için sahte ve yapay gündemlerle uğraşmak, zaman harcamak yerine herkesin kendi alanında "hukuk devleti istemi"ni dile getirmesi ve çabalaması gerekir.
. Politik anlamda bakıldığında ellerinde iktidar ve yönetme gücü olanların kendi durumlarında vazgeçmeyecekleri iyi bilinmelidir.
. Muhalefet güçleri, aydınlar, bilinçli yurttaşlar tüm bu nedenlerden ve durumdan dolayıdır ki daha açık ve iradeli davranmalıdır.
.  Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 2021.09.10, MŞ.

https://worldjusticeproject.org/

(https://worldjusticeproject.org/sites/default/files/documents/ROLI-2019-Reduced.pdf)