"ŞEYTAN" KAVRAMI NEDİR, NEYİ ANLATIR? .
Şeytan, birçok dinde ve mitolojide kötülüğün,
günahın ve baştan çıkarmanın sembolü olarak tasvir edilen bir varlıktır.
Genellikle "insanları yoldan çıkarmaya", "günah
işlemeye" ve Tanrı'ya veya ilahi "düzene karşı" gelmeye teşvik
eden bir figür olarak kabul edilir.
Bazı inançlarda şeytan, Tanrı'ya
karşı gelen ve insanları "günaha sürüklemek" için çalışan bağımsız
bir varlık olarak görülürken, bazı inançlarda ise "insanın içindeki kötü
eğilimlerin" veya "nefsinin bir sembolü" olarak kabul edilir.
Bazılarına göre şeytan, insanın özgür iradesini
kullanarak iyilik ve kötülük arasında seçim yapma yeteneğini temsil eder.
Bu görüşe göre şeytan, insanı sürekli
olarak günaha teşvik ederek ahlaki seçimler yapmaya zorlar ve böylece
insanın ruhsal gelişimine katkıda bulunur.
Bazılarına göre ise şeytan, kötülüğün ve
yıkıcılığın bir sembolüdür.
Bu görüşe göre şeytan, insanları aldatarak, yalan
söyleyerek ve günah işletilerek toplumda "kaos ve huzursuzluk"
yaratmaya çalışır.
Şeytan, birçok dinde ve mitolojide "kötülüğün",
"günahın ve baştan çıkarmanın" sembolü olarak tasvir edilen bir
varlıktır.
Şeytan,
kötülüğün, günahın, baştan çıkarmanın ve yıkıcılığın bir sembolü olarak kabul
edilir.
1-İslam'da Şeytan:
İslam inancına göre şeytan, Allah'ın
emrine karşı gelerek Hz. Adem'e secde etmediği için cennetten kovulmuş ve
insanları saptırmakla görevlendirilmiş bir varlıktır.
Şeytan, insanlara vesvese vererek,
günahları cazip göstererek ve Allah'ın yolundan uzaklaştırarak onları yoldan
çıkarmaya çalışır.
2-Hristiyanlıkta Şeytan:
Hristiyanlıkta şeytan, Tanrı'ya karşı isyan eden ve
insanları günaha sürüklemek için çalışan bir varlık olarak kabul edilir.
Şeytan, genellikle "Lucifer" veya
"Satan" gibi isimlerle de anılır.
3-Yahudilikte Şeytan:
Yahudilikte şeytan, kötülüğün sembolü
olarak görülmekle birlikte, Hristiyanlık ve İslam'daki kadar merkezi bir figür
değildir.
Yahudi inancında şeytan, daha çok
Tanrı'nın bir aracı olarak kabul edilir ve insanları sınamakla görevlidir.
Şeytan,
kötülüğün, günahın, baştan çıkarmanın ve yıkıcılığın bir sembolü olarak kabul
edilir
Bu sözler, şeytanın "doğası, taktikleri"
ve "insan üzerindeki etkileri" hakkında bize önemli bilgiler verir.
Bu bilgileri dikkate alarak "şeytana karşı"
daha "bilinçli ve hazırlıklı" olabiliriz.
"Şeytan, insanı Allah'tan
uzaklaştırmak için her yolu dener."
- Bu söz, şeytanın insanları saptırmak için sürekli
çalıştığını ve dikkatli olmamız gerektiğini vurgular.
"Şeytanın en büyük silahı,
umutsuzluktur."
- Bu söz, şeytanın insanları umutsuzluğa düşürerek
onları pes ettirmeye çalıştığını ifade eder.
"Şeytan, insanın içindeki en
karanlık yönlerini ortaya çıkarır."
- Bu söz, şeytanın insan doğasının zayıflıklarını
kullanarak onları günaha teşvik ettiğini belirtir.
"Şeytanla mücadele, nefisle mücadeledir."
- Bu söz, şeytanın aslında insanın kendi içindeki
kötü eğilimlerini temsil ettiğini ve bu eğilimlerle mücadele etmenin önemini
vurgular.
"Şeytanın hileleri, zayıf
iradeli insanları kolayca tuzağına düşürür."
- Bu söz, iradenin güçlü olmasının şeytana karşı
direnmede ne kadar önemli olduğunu gösterir.
"Şeytan, insanı küçük günahlarla
başlar, sonra büyük günahlara sürükler."
- Bu söz, şeytanın insanları yavaş yavaş günaha
alıştırdığını ve dikkatli olmamız gerektiğini ifade eder.
"Şeytan, insanın kalbine vesvese verir."
- Bu söz, şeytanın insanları şüpheye düşürerek
onların inançlarını zayıflatmaya çalıştığını belirtir.
"Şeytanın amacı, insanı Allah'ın
rahmetinden uzaklaştırmaktır."
- Bu söz, şeytanın asıl amacının insanları cehenneme sürüklemek olduğunu vurgular.
Siyasette "şeytan"
kavramı, genellikle şu şekillerde kullanılır:
Siyasette "şeytan" denildiğinde "kimler",
"hangi güçler" akla gelir?
Şeytan kavramı, siyasette farklı şekillerde ve
farklı amaçlarla kullanılabilir.
Bu nedenle, siyasi söylemlerde şeytan kavramının
nasıl kullanıldığına "dikkat etmek" ve "eleştirel" bir
bakış açısıyla yaklaşmak önemlidir.
Şeytan, "kötülüğün, yıkıcılığın, ahlaksızlığın"
ve "yoldan çıkarmanın" sembolü olarak kabul edildiği için siyasette
de "benzer" anlamlarda kullanılır.
Siyasette şeytan kavramının
kullanımı, her zaman "etik olmayabilir" ve bazı durumlarda "manipülasyona"
veya "propaganda" amaçlarına hizmet edebilir.
Siyasette "şeytan" figürü, genellikle "ahlaki
değerlerden sapmış", "güç ve çıkar peşinde koşan", "manipülatif
ve yıkıcı" eylemlerde bulunan kişi veya grupları temsil etmek için
kullanılır.
Ancak "şeytan" kavramının siyasi arenada
somut olarak kimleri veya hangi güçleri temsil ettiği, farklı siyasi görüş ve
ideolojilere göre değişiklik gösterebilir.
Bu nedenle, siyasette "şeytan"
denildiğinde akla gelebilecek bazı genel unsurları ve farklı perspektifleri ele
almak önemlidir:
1-Rakip siyasi aktörleri veya
ideolojileri şeytanlaştırmak:
-Siyasi tartışmalarda veya seçim
kampanyalarında, rakip partilerin veya liderlerin politikalarını, söylemlerini
veya eylemlerini "şeytani" olarak nitelendirmek, onları halkın
gözünde kötü ve tehlikeli göstermeyi amaçlar.
Bu şekilde, seçmenlerin rakip partiye
veya lidere oy vermesini engellemek veya kendi partisinin destekçilerini motive
etmek hedeflenir.
2-Kendi kötü eylemleri veya politikaları için
mazeret üretmek:
-Bazı siyasetçiler veya liderler, kendi hatalarını
veya başarısızlıklarını şeytana veya şeytani güçlere yükleyerek sorumluluktan
kaçmaya çalışabilirler.
Bu şekilde, seçmenlerin veya kamuoyunun tepkisini
hafifletmek veya kendi imajlarını korumak amaçlanır.
3-Toplumu korkutmak ve manipüle etmek:
-Şeytan kavramı, bazen toplumda korku
ve panik yaratmak için de kullanılabilir.
Özellikle otoriter veya popülist
liderler, toplumu dış düşmanlara veya şeytani güçlere karşı koruma söylemiyle
kendi otoritelerini güçlendirmeye veya halkın desteğini artırmaya
çalışabilirler.
4-Ahlaki değerleri savunmak:
-Şeytan kavramı, bazen de ahlaki değerleri,
dürüstlüğü ve doğruluğu savunmak için kullanılabilir.
Bu durumda şeytan, yalan, yolsuzluk, adaletsizlik
gibi kötü eylemleri temsil eder ve bunlara karşı mücadele etmek gerektiği
vurgulanır.
Genel Olarak "Şeytan"
Figürünün Siyasi Anlamları:
1-Çöküntü ve Yozlaşma:
Şeytan, genellikle ahlaki değerlerden sapmış,
yozlaşmış ve kendi çıkarları için her şeyi yapabilecek kişileri temsil eder.
Siyasette bu figür, yolsuzluk, rüşvet, nepotizm gibi eylemlerde bulunan ve
kamuoyunu manipüle eden siyasiler veya gruplar için kullanılabilir.
2-Güç ve Kontrol Hırsı:
Şeytan, güç ve kontrol hırsıyla
hareket eden, otoriter ve baskıcı rejimleri temsil edebilir.
Bu figür, muhalefeti susturan, insan
haklarını ihlal eden ve kendi iktidarını korumak için her şeyi yapabilecek
liderler veya partiler için kullanılabilir.
3-Yıkıcı ve Bölücü Eylemler:
Şeytan, toplumda ayrışmaya, nefrete ve çatışmaya
neden olan eylemlerde bulunan kişi veya grupları temsil edebilir. Bu figür, etnik
veya dini farklılıkları kullanarak toplumu bölen, şiddeti körükleyen ve kaos
yaratan siyasi aktörler için kullanılabilir.
4-Manipülasyon ve Yalanlar:
Şeytan, gerçekleri çarpıtan, yalan söyleyen ve insanları manipüle eden
kişi veya grupları temsil edebilir.
Bu figür, dezenformasyon kampanyaları yürüten, komplo teorileri yayan ve
kamuoyunu yanlış yönlendiren siyasi aktörler için kullanılabilir.
Farklı Perspektiflere Göre
"Şeytan" Figürü:
1-Sağcı ve Muhafazakar Görüşler:
Bu görüşlere göre "şeytan", genellikle solcu,
liberal veya ilerici ideolojileri savunan kişi veya grupları temsil edebilir.
Bu perspektif, söz konusu ideolojilerin geleneksel
değerlere, ahlaka ve toplumsal düzene tehdit oluşturduğunu savunabilir.
2-Solcu ve İlerici Görüşler:
Bu görüşlere göre "şeytan",
genellikle sağcı, muhafazakar veya milliyetçi ideolojileri savunan kişi veya
grupları temsil edebilir.
Bu perspektif, söz konusu
ideolojilerin eşitsizliği, adaletsizliği ve baskıyı savunduğunu ileri
sürebilir.
3-Dini ve Mistik Görüşler:
Bu görüşlere göre "şeytan", metafiziksel
bir varlık olarak kötülüğün ve günahın kaynağını temsil edebilir.
Siyasette bu figür, "dini değerlere aykırı"
eylemlerde bulunan, "ahlaksız ve dinsiz" liderler veya gruplar için
kullanılabilir.
Özetle:
Genelde sözlü olarak kullanılsa da siyasette
"şeytan" figürü, karmaşık ve çok anlamlı bir kavramdır.
Kimin veya hangi güçlerin "şeytan" olarak
kabul edileceği, büyük ölçüde kişinin siyasi görüşlerine, ideolojisine ve
değerlerine bağlıdır.
Bu nedenle, "şeytan" figürünün siyasetteki
kullanımını "eleştirel" bir gözle değerlendirmek, farklı
perspektifleri anlamaya çalışmak ve manipülasyonlara karşı dikkatli olmak
önemlidir.
Bu araştırmam "farklı" toplumsal ve
siyasal kesimlerin "düşünce yapılarından, kültürlerinden" gelen özelliklerine
ve duruşlarına göre neler anladığını kısaca irdelemek ve karşılaştırmaktır.
Çok kesin dinsel anlam ve geçmişi olan bu kavram
üzerinde çok araştırma gerekse bile kısaca bu "çerçevede" ele aldım.
. Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 2025.02.24, MŞ.
. (Kişisel
araştırma ve değerlendirme yazım)
