. ÇOK YÖNLÜ SALDIRILAR ALTINDA İKEN
Hukuka, ahlaka,
insanlığa, yurdumuza, ulusal değerlerimize, kimliğimize yapılan “çok yönlü
saldırıların olduğu bu dönemden nasıl çıkabiliriz?
Bu çok yönlü ve
derin sorunları tek bir sözle çözmek elbette mümkün değil; uzun soluklu, çok
katmanlı ve kararlı bir çaba gerektirir.
Bu süreç, her
bir yurttaşın ve kurumun sorumluluk almasını gerektirir.
Başlangıç
noktası genellikle bireysel farkındalığı artırmak, bilgi kirliliğine karşı
durmak ve hukuka ve demokrasiye sahip çıkma kararlılığını göstermektir.
Temel “yurttaşlık
bilincinin” artırılması gerekir. Yurdunu, ulusunu seven ve koruyan, ülkenin
özgürlüğünden ve bağımsızlığından yana olan akıllı, uyanık, mücadeleci bireyler
ve kitlelerin oluşması ve bunların bir “güç” oluşturması kesinlikle gereklidir.
Ancak, bu tür
dönemlerden çıkışı sağlayabilecek temel yaklaşımları ve yapısal reform
alanlarını birkaç başlık altında toplayabiliriz.
1. Hukukun
Üstünlüğünü Güçlendirme
-Bağımsız
Yargı: Hukuka güvenin temelini oluşturan yargı bağımsızlığının her türlü siyasi
ve ekonomik etkiden korunması elzemdir.
Yargıç
ve savcı atama süreçlerinin liyakate dayalı ve şeffaf olması sağlanmalıdır.
-Temel
Hak ve Özgürlüklerin Korunması: İfade özgürlüğü, toplanma ve örgütlenme
özgürlüğü gibi temel hakların anayasal güvence altına alınmış şekilde
uygulanması ve ihlallerin etkili bir şekilde soruşturulup cezalandırılması
gerekir.
2. Eğitim ve
Kültürel Bütünleşme
-Eleştirel
Düşünce Eğitimi: Saldırıların ve manipülasyonun en büyük panzehiri, bireylere “eleştirel
düşünme”, “bilgiyi sorgulama” ve farklı bakış açılarını anlama becerisinin
kazandırıldığı bir eğitim sistemidir.
-Ortak
Değerlerin Pekiştirilmesi: “Birlik ve kimlik” duygusunu güçlendirmek için,
hukukun üstünlüğü, demokrasi, laiklik, bilim ve insan hakları gibi evrensel ve
ulusal değerlerin okuldan başlayarak toplumun her kesiminde doğru ve kapsayıcı
bir dille anlatılması.
Ahlak
ve insanlık değerlerinin teorik değil, pratik ve kapsayıcı bir yaklaşımla
öğretilmesi önemlidir.
-Empati
ve Diyalog: Toplumsal kutuplaşmayı azaltacak, farklı yaşam tarzlarına ve
kimliklere saygıyı teşvik edecek diyalog platformlarının ve kültürel
etkinliklerin desteklenmesi.
3. Demokrasiyi
ve Kurumları Yenileme
-Şeffaflık
ve Hesap Verebilirlik: Devlet kurumlarında şeffaflığın artırılması, kamu
kaynaklarının kullanımının denetlenebilir olması ve yolsuzlukla mücadelede
etkin mekanizmaların oluşturulması.
-Sivil
Toplumun Güçlenmesi: Sivil toplum kuruluşlarının (STK'lar) denetleyici rolünü
serbestçe yerine getirebilmesi ve karar alma süreçlerine katılımının teşvik
edilmesi, demokrasiyi tabana yayar.
-Medyanın
Özgürlüğü: Halkın doğru bilgiye ulaşabilmesi için bağımsız, çoğulcu ve etik
ilkelere bağlı bir medyanın varlığı hayati önem taşır.
Medya
üzerindeki baskıların kaldırılması ve tekelleşmenin önlenmesi gerekir.
4. Ulusal
Kimlik ve Değerlere Kapsayıcı Yaklaşım
-Kapsayıcı
Tanım: Ulusal değerler ve kimlik tanımının, ülkenin tüm kültürel zenginliğini
ve farklılıklarını kucaklayacak şekilde, ayrıştırıcı olmayan, sivil ve
demokratik bir çerçevede yeniden ele alınması.
-Tarih
Bilinci: Geçmişle yüzleşme ve ulusal kimliğe yönelik saldırıları sadece
reaksiyonla değil, bilimsel ve tarihsel gerçekliklere dayalı, yapıcı bir
bilinçle karşılamak.
Toplum üzerindeki algı-zihin operasyonlarının
olumsuz etkisinden kurtulmak için neler yapılabilir?
. Toplum üzerindeki algı-zihin operasyonlarının
(manipülasyon, dezenformasyon, propaganda) olumsuz etkisinden kurtulmak, hem
bireysel hem de yapısal düzeyde çok boyutlu ve bilinçli bir mücadele
gerektirir.
Bu
operasyonlardan kurtuluşun yolu, daha az tepkisellik, daha çok “sorgulama”,
daha nitelikli eğitim ve daha çok “empati” ile mümkündür.
Bu etkiden
çıkış için atılabilecek en önemli adımlar şunlardır:
1. Bireysel
Savunma ve Medya Okuryazarlığı
Bu mücadele, en
temelde bireyin zihninde başlar.
-Eleştirel
Düşünme Becerisini Geliştirmek: Gelen her bilginin “kaynağını, amacını” ve
olası “etkilerini” sorgulama alışkanlığı kazanmak en büyük panzehirdir.
"Bu
bilgi kimin işine yarıyor?" ve "Kanıtı ne?" gibi soruları
sormayı düzenli olarak alışkanlık haline getirin.
-Duygu
Yönetimi: Algı operasyonları genellikle korku, öfke ve kaygı gibi güçlü
duyguları hedef alır.
Toplumda
insanların iradesini ele geçirmeyi ve onları yönlendirmeyi hedefler.
Bir
haber veya paylaşım size “aşırı güçlü” bir duygusal tepki verdiriyorsa, durup
bunun kasıtlı bir “manipülasyon” olup olmadığını kontrol edin.
Moda
etkisinden kaçının.
-Çeşitli
Kaynaklardan Bilgi Edinme: Tek bir yayın organına, sosyal medya akışına veya
görüş grubuna bağımlı kalmayın.
Farklı
siyasi görüşlerden, ulusal ve uluslararası güvenilir ve bağımsız kaynakları
takip ederek bir denge oluşturun.
-Doğrulama
Araçlarını Kullanmak: Haberlerin ve iddiaların doğru olup olmadığını kontrol
eden teyit platformlarını (teyit.org, vb.) aktif olarak kullanmayı öğrenin ve
bu kültürü yayın.
2. Eğitim ve
Yapısal Güçlendirme
Uzun vadede
toplumu bu tür saldırılara karşı dirençli kılacak olan, kurumların
güçlendirilmesidir.
-Zorunlu
Medya ve Dijital Okuryazarlık Eğitimi: Eğitim sisteminde, çocukluktan itibaren dijital
okuryazarlık dersleri zorunlu hale getirilmelidir.
Bu
dersler, sadece teknoloji kullanımını değil, internetteki “manipülasyon
tekniklerini”, “bot hesapları” ve “dezenformasyonu” tanımayı öğretmelidir.
-Bağımsız
ve Etik Medyayı Desteklemek: Toplum olarak, gazetecilik etik kurallarına uyan,
araştıran, kanıta dayalı habercilik yapan ve mali bağımsızlığını koruyan yayın
organlarını maddi veya manevi olarak desteklemeye öncelik verilmelidir.
-Akademik
ve Sivil Toplum Güçlenmesi: Üniversiteler, düşünce kuruluşları ve sivil toplum
kuruluşlarının bilgi üretme ve yayma gücünün artırılması gerekir.
Bu
kurumlar, yayılan yanlış bilgilere karşı bilimsel ve kanıta dayalı verilerle
hızlı ve etkili bir şekilde yanıt verebilmelidir.
3. Toplumsal
Diyalog ve Kutuplaşmayı Azaltma
Algı
operasyonları, en verimli ortamı kutuplaşmış ve güvensiz toplumlarda bulur.
-Empati
ve Ortak Zemin İnşası: İnsanların farklı görüşlere sahip olabileceği gerçeğini
kabul eden, sakin ve yapıcı tartışma kültürünü teşvik edin.
Birleşmeyi
hedef alan, ortak ulusal değerleri (hukuk, adalet, insanlık) öne çıkaran bir
dil kullanın.
-Mahalle
Baskısından Uzaklaşma: İnsanların sadece kendi yankı odalarına hapsolmalarını
önlemek için, farklı görüşleri dile getirmekten çekinmeyecekleri bir sosyal
ortamın oluşmasına katkıda bulunun.
-İnsanlığa
Odaklanma: Tartışmaları siyasi kimlikler üzerinden değil, insan onuru, temel
haklar ve toplumun ortak sorunları (ekonomi, eğitim, sağlık) üzerinden
yürütmeye odaklanın.
