ELE GEÇİRMEK İSTEYEN

 . "ele geçİrmek İsteyen" güçler          .
Devleti ve kamusal kuruluşları ele geçirme girişimleri, Türkiye'nin 50 yıllık tarihinde sürekli olarak karşılaştığı bir sorun olmuştur.
50 yıldır ülkeyi, devleti kimler, hangi güçler ele geçirmek istemektedir?
Türkiye'de 50 yıldır devleti ele geçirme girişimleri, çeşitli aktörler tarafından farklı motivasyonlarla gerçekleştirilmeye çalışılmıştır.
Bu girişimlerin arkasında farklı aktörler ve motivasyonlar bulunmaktadır.
Hangi dinci hareketler ve gruplar toplumu ve devleti ele geçirmek istemektedir?
Türkiye, bu tür girişimlerle mücadele etmek için hukukun üstünlüğünü, demokrasiyi ve milli birliği korumaya büyük önem vermektedir.
Devleti ve kamuyu ele geçirmek isteyen güçler, genellikle "siyasi, ekonomik veya ideolojik" hedefleri olan çeşitli gruplar veya kişiler olabilir.
Bu güçler, bazen açıkça faaliyet gösterirken bazen de gizli veya örtülü yöntemlerle amaçlarına ulaşmaya çalışabilirler.
A-Devleti ve kamuyu ele geçirme istemelerinin nedenleri:
1-Siyasi güç elde etmek: Devleti ele geçirerek ülkeyi kendi çıkarlarına göre yönetmek isteyebilirler.
2-Ekonomik çıkar sağlamak: Kamu kaynaklarını veya devlet ihalelerini kendi şirketlerine veya yakınlarına yönlendirmek isteyebilirler.
3-İdeolojik hedeflere ulaşmak: Toplumu kendi ideolojilerine uygun hale getirmek veya yaymak isteyebilirler.
4-Kişisel çıkarlarını korumak: "Yolsuzluklarını" veya "suçlarını" örtbas etmek, "cezadan kaçmak" gibi nedenlerle devleti ele geçirmeye çalışabilirler.
B-Öne çıkan bazı güçler ve motivasyonları şunlardır:
1. Askeri Vesayet ve Darbeler:
Aktörler: Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) içindeki bazı unsurlar.
Motivasyon: Cumhuriyetin temel ilkelerini korumak, ülkenin bölünmez bütünlüğünü sağlamak, siyasi istikrarsızlığı önlemek gibi gerekçelerle yönetime müdahale etme.
Örnekler: 1960, 1971 ve 1980 darbeleri.
2. Siyasi İdeolojiler ve Çıkarlar:
Aktörler: Farklı siyasi görüşlere sahip gruplar (sağcı, solcu, İslamcı vb.).
Motivasyon: Kendi ideolojilerini veya çıkarlarını hakim kılmak, devleti kendi dünya görüşlerine göre şekillendirmek.
Örnekler: Geçmişte yaşanan bazı siyasi suikastlar, provokasyonlar ve toplumsal olaylar.
3. Terör Örgütleri:
Aktörler: PKK, FETÖ gibi terör örgütleri.
Motivasyon: Devleti zayıflatmak, kaos yaratmak, kendi ideolojilerini veya hedeflerini gerçekleştirmek.
Örnekler: PKK'nın silahlı eylemleri, FETÖ'nün 15 Temmuz darbe girişimi.
4. Dış Güçler:
Aktörler: Bazı yabancı devletler veya istihbarat örgütleri.
Motivasyon: Türkiye'nin dış politikasını etkilemek, ekonomik çıkarlarını korumak, bölgesel güç dengelerini değiştirmek.
Örnekler: Geçmişte yaşanan bazı siyasi krizler, dış destekli provokasyonlar.
5. Diğer Aktörler:
Aktörler: Mafya, organize suç örgütleri, bazı ekonomik çıkar grupları.
Motivasyon: Devleti ele geçirerek kendi yasa dışı faaliyetlerini kolaylaştırmak, ekonomik çıkarlarını korumak.
C-Devleti ve kamuyu ele geçirme yöntemleri:
1-Siyasi yollarla: Seçimlerde hile yapmak, siyasi partileri kontrol etmek, devlet kurumlarına kendi adamlarını yerleştirmek gibi yöntemlerle devleti ele geçirmeye çalışabilirler.
2-Ekonomik yollarla: Büyük şirketleri veya medya kuruluşlarını ele geçirmek, ekonomik gücü kullanarak devleti etkilemek veya yönlendirmek gibi yöntemlerle kamuyu ele geçirmeye çalışabilirler.
3-İdeolojik yollarla: Propaganda yapmak, dezenformasyon yaymak, toplumu kutuplaştırmak gibi yöntemlerle devleti ve kamuyu kendi ideolojilerine uygun hale getirmeye çalışabilirler.
4-Zorla veya şiddet kullanarak: Darbe yapmak, silahlı isyan çıkarmak gibi yöntemlerle devleti ele geçirmeye çalışabilirler.
D-Türkiye'de devleti ele geçirmeye çalışan bazı "dinci" hareketler ve gruplar olmuştur.
Türkiye, laik bir devlettir ve din özgürlüğü "Anayasa" ile güvence altına alınmıştır.
Tüm dini hareketleri ve grupları aynı kefeye koymak doğru değildir.
Çoğu dini grup, yasal sınırlar içinde faaliyet gösterir ve devleti ele geçirmek gibi bir amacı yoktur ve yasal sınırlar içinde faaliyet gösterir.
Devleti ele geçirmeye çalışan başka küçük dini gruplar da olabilir, ancak, bunların etkileri ve güçleri sınırlıdır.
Devleti ele geçirmeye çalışan dini gruplar, genellikle "radikal" ve "marjinal" gruplardır.
Devleti ele geçirmeye çalışan bazı dinci hareketler ve gruplar şunlardır:
1-FETÖ (Fethullahçı Terör Örgütü): En bilinen ve en tehlikeli dinci gruptur.
Lideri Fethullah Gülen'dir.
15 Temmuz 2016'da darbe girişiminde bulunmuştur.
Devletin kurumlarına sızarak devleti ele geçirmeyi amaçlamıştır ve bir ölçüde de başarmıştır.
2-Hizb ut-Tahrir: Radikal İslamcı bir örgüttür.
Amacı, İslam dünyasında şeriatı hakim kılmaktır.
Türkiye'de de faaliyet göstermektedir. Devleti ele geçirme ve şeriatı getirme amacını açıkça savunur.
3-İslami Cihat Örgütleri: Çeşitli isimler altında faaliyet gösteren ve silahlı mücadeleyi savunan radikal İslamcı örgütlerdir.
Amaçları, devleti ele geçirmek ve şeriatı getirmektir.
4-Tekfirci Gruplar: Toplumu ve devleti "kafir" ilan eden ve kendilerinden olmayan Müslümanları da tekfir eden gruplardır.
Devleti ele geçirme ve "İslami devlet" kurma amacını güderler.
E-Hangi küresel güçler ve gruplar devleti ele geçirmek istemektedir?
Devleti ele geçirmeye çalışan küresel güçler ve gruplar hakkında kesin ve net bilgiler vermek zordur.
Ancak, bazı küresel aktörlerin ve grupların devletler üzerinde etkili olmaya çalıştığı ve bazı durumlarda bu etkilerin devletlerin iç işlerine müdahale boyutuna ulaşabildiği bilinmektedir.
Devleti içten ele geçirmeye çalışan veya devletler üzerinde etkili olmaya çalışan bazı "küresel aktörler" ve gruplar şunlardır:
1-Büyük Güçler: ABD, Rusya, Çin gibi büyük devletler, kendi çıkarlarını korumak ve küresel etkilerini artırmak amacıyla diğer devletler üzerinde çeşitli yollarla etkili olmaya çalışabilirler.
Bu etkiler,bölgesel ya da global "siyasi, ekonomik, askeri veya kültürel" alanlarda olabilir.
2-Gizli Servisler ve İstihbarat Örgütleri: Yabancı devletlerin gizli servisleri ve istihbarat örgütleri, diğer devletler hakkında bilgi toplamak, casusluk faaliyetlerinde bulunmak ve hatta devletleri istikrarsızlaştırmak amacıyla faaliyet gösterebilirler.
3-Çok Uluslu Şirketler: Büyük çok uluslu şirketler, ekonomik güçleri sayesinde devletler üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilirler.
Bu şirketler, bazen kendi çıkarlarını korumak veya artırmak amacıyla devletlerin politikalarını etkilemeye çalışabilirler.
4-Sivil Toplum Kuruluşları (STK'ler): Bazı STK'ler, devletler üzerinde çeşitli konularda farkındalık yaratmak veya politikaları etkilemek amacıyla faaliyet gösterebilirler.
Ancak, bazı STK'lerin de yabancı devletler veya kuruluşlar tarafından finanse edildiği ve bu nedenle devletlerin iç işlerine müdahale ettiği "iddia" edilebilir.
5-Uluslararası Kuruluşlar: Birleşmiş Milletler (BM), Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu (IMF) gibi uluslararası kuruluşlar, üye devletler üzerinde çeşitli konularda etkili olabilirler.
Bu etkiler, bazen devletlerin iç politikalarına "müdahale" olarak da algılanabilir.
6-Küresel Mafya ve Suç Örgütleri: Küresel mafya ve suç örgütleri, yasa dışı faaliyetlerini sürdürmek ve çıkarlarını korumak amacıyla devletlerin kurumlarına sızmaya veya devlet yetkililerini etkilemeye çalışabilirler.
7-İdeolojik Gruplar: Bazı ideolojik gruplar, kendi dünya görüşlerini yaymak ve hakim kılmak amacıyla devletleri ele geçirmeye veya etkilemeye çalışabilirler.
Bu gruplar, dinsel, siyasi veya etnik kökenli olabilirler.
F-Devleti ve kamuyu bu güçlere karşı koruma yolları nelerdir?
1-Demokrasiyi güçlendirmek: Seçimlerin adil ve şeffaf olmasını sağlamak, halkın iradesinin yönetime yansımasını sağlamak.
Temel eğitimi ve yüksek öğrenimi çağdaş bir düzeyde geliştirmek ve ulusal benlik bilincini sağlamak gerekir.
2-Hukuk devletini tesis etmek: Herkesin yasalar önünde eşit olmasını sağlamak, hukukun üstünlüğünü korumak. demek olan çağdaş geröel bir hukuk devletinin kurulması ve yaşama geçirilmesi gerekir.
3-Kamuoyunu bilinçlendirmek: Medyanın "özgür ve bağımsız olmasını sağlamak, halkın doğru bilgilere ulaşmasını sağlamak için de anayasal hakları uygulatabilecek bir gerçek hukuk devleti sağlanmalıdır.
4-Sivil toplumu güçlendirmek: Sivil toplum kuruluşlarının devleti ve kamuyu denetlemesini sağlamak yararlı olur.
.   Bu amaçla da bu kuruluşlar kendi içlerinde amaçlarına uygun eğitim çalışmaları yapmalıdır.
.   Devleti ve kamuyu ele geçirmek isteyen güçlere karşı "bilinçli ve uyanık" olmak ve bu güçlerin faaliyetlerini engellemek, "demokrasinin" ve "hukuk devletinin" korunması yaşamsal önem taşır.
.   Küresel güçlerin ve grupların devletler üzerindeki etkileri, her zaman açıkça görülemez ve karmaşık bir şekilde iç içe geçmiş olabilir.
.   Devletler, kendi egemenliklerini korumak ve dış etkilerden bağımsız, ulusal politikalar izlemek için çeşitli mekanizmalar geliştirmişlerdir.
.   Biz de ülkemiz üzerinde gözü olanlara karşı devleti, toplumu ve her türlü zenginliklerimizi korumalı ve güvence altına almalıyız.
- Burada çok genel bir çerçeve içerisinde bir bilgi toplama ve değerlendirme çalışması yapmak istedim.
- Her bir konuda çok derinlemesine inceleme ve araştırmalar yapılmalıdır.
.    Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 2025.02.05, MŞ.
.       (Araştırma, değerlendirme yazım)