Doğa Bilinci ve Çevre
Sağlığı
____ Bugün 5
Haziran Dünya Çevre Günü ____
Birçok Tür -
Bir Tek Gezegen - Bir Tek Gelecek
·
Dünya
Çevre Günü 1972 yılında itibaren tüm dünyada kutlanıyor.
·
1972
yılında İsveç'in Stokholm kentinde yapılan Birleşmiş Milletler Çevre
Konferansı'nda alınan bir kararla, 5 Haziran günü Dünya Çevre Günü olarak kabul
edildi.
·
Birleşmiş
Milletler, 2010 yılını Uluslararası Biyolojik Çeşitlilik Yılı ilan etti.
·
“Birçok
Tür, Bir Tek Gezegen, Bir Tek Gelecek” olarak belirlendi.
·
Dünya
Çevre Günü, şüphesiz mavi gezenimizi tehdit eden en büyük çevresel ve iklimsel
sorunlara dikkat çekmek için önemli bir gün.
·
5
Haziran'da kutlanan Dünya Çevre Günü'nde çeşitli etkinlikler düzenleniyor ve
insan eliyle dünyaya verilen zararlar gözler önüne seriliyor.
·
Doğal
kaynakların giderek azaldığı ve dünyanın pek çok bölgesinde çevre kirliliğinin
büyük sorun teşkil ettiği günümüzde, doğayı ve çevreyi koruma ihtiyacı arttı.
·
İnsanların
sürekli yaşadıkları yere çevre denir.
·
Dağlar,
ovalar, çayırlar, ormanlar, göller, denizler, ırmaklar doğal çevreyi oluşturur.
·
Çevre
kirliliğinin önüne geçebilmek ve farkındalık yaratmak için dünyanın dört bir
yanında etkinlikler düzenleniyor. Bu özel gününün önemini merak edenler
araştırma yapmaya başladı.
·
Her
geçen gün küresel ısınmanın etkisiyle doğanın yok olmasına neden oluyor.
·
Çevre
sorunları, sağlımızla yakından ilgili bir konudur.
·
Doğal
çevrenin kirlenmesi bütün ülkelerin ortak sorunudur.
·
Çevre
kirlenmesi hepimizin günlük yaşayışını etkileyen bir olaydır.
Uygarlığın gelişmesi, endüstrileşme sonucu fabrikalarda insan gücüne gereksinim
arttı.
·
Kırlarda,
köylerde, doğal çevrede yaşayan insanlar kentlere göçtü.
·
Kent
nüfusu önemli ölçüde çoğaldı.
·
Kentlerde
nüfusun artışı ve endüstrileşme ile birlikte çevre sorunları ortaya çıktı.
·
Bu
sorunun en önemlisi çevre kirlenmesidir.
Başlıca çevre sorunları su, hava ve toprak kirlenmesidir.
·
Su
kirlenmesi ile deniz hayvanlarının yaşam ortamları bozulur.
·
Hava
kirliliği daha çok yakıtların gereği gibi yakılmaması sonucu ortaya çıkar.
·
Kirli
hava solunuma elverişsiz havadır.
·
Kirli
hava solunum yolları hastalıklarını artırır. Solunum organlarımızı yorar.
Hava kirliliği ölümlere bile sebep olur.
Toprak kirlenmesi; çeşitli ilaç ve gübrelerle toprağın tarıma elverişsiz duruma
gelmesidir.
·
Çiftçilerimiz
tarlada kullanacakları ilaç ve gübre çeşidini ziraat mühendislerine,
teknisyenlerine sormalıdır. Hangi gübrenin hangi cins topraklarda yararlı
olacağı bilinmektedir.
·
Bu
nedenle ilgili uzmana danışmaksızın ilaç ve gübre kullanılmamalı.
·
Toprak
kirlenmesi toprağın verimini azaltır.
·
Bitki
hastalıklarını çoğaltır.
·
Bugün
pek çok ilimiz çevre sorunları ile karşı karşıyadır.
·
Dünya
üzerinde 5 ile 100 milyon arasında tür olduğu varsayılmaktadır.
·
Günümüze
kadar sadece 2 milyon türün keşfedildiği düşünülürse üzerinde yaşadığımız
gezegen ve diğer türler hakkındaki bilgilerimizin yetersiz olduğu ortaya
çıkmaktadır.
·
Bilinen
17.291 bitki ve hayvan türü azalarak nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya
iken, sayıları artan birkaç türden biri de insanoğludur.
·
Bu
tükenişin sorumlusu insandır.
·
Çeşitli
gerekçelerle ormanlar, tarım alanları, meralar, sulak alanlar, tahrip
edilmekte, balık stokları azalmakta, Dünyanın ısınmasına neden olan gazlar
atmosfere karışmaktadır.
·
Bunların
sonucunda da, türler doğal hızlarından 1.000 kat daha hızlı bir şekilde yok
olmaktadır.
·
Dünya
üzerindeki tür çeşitliliği bize gıda, ilaç, giysi, yakıt gibi çok sayıda fayda
sağlamaktadır.
·
Bahçemizdeki
böcekten, yol kenarındaki çimene kadar her türlü canlının birbiriyle bağlantısı
vardır.
·
Bilim
adamları, her 24 saatte 150 ile 200 arası türün yok olduğunu tahmin ediyorlar.
·
Geçmişten
günümüze türlerin yok olduğu devirler olmuştur, ancak geçmiş 65 milyon yıldaki
en hızlı tür yok oluşu günümüzde yaşanmaktadır.
·
İklim
değişikliği biyolojik çeşitliliğe karşı en ciddi tehdittir.
·
Sıcaklıklardaki
1,5 ile 2,5 derece arasındaki artış bitki ve hayvan türlerinin yaklaşık
%20-30’unun yok olmasına neden olacaktır.
·
Dünya
nüfusunun yaklaşık %60’ı için gerekli olan ilaçlar bitkilerden elde
edilmektedir.
·
Biriken
çöpler hemen kaldırılmalı,
·
Doğal
çevreyi nasıl koruyabiliriz?
·
Akar
ve durgun sular, atıklar ile kirletilmemeli,
·
Zararlı
hayvanların, böceklerin özellikle, karasinek ve sivrisineklerin üreyip
çoğalmaları engellenmeli,
·
Kanalizasyon
borularındaki patlamalar hemen ilgililere bildirilmeli.
·
Doğal
çevrenin kirletilmesi yasalarımıza göre suçtur. Bu suçu işleyenlere para ve
hapis cezaları verilir.
·
Doğal
çevre bizim çevremizdir.
·
Biz
doğayı korudukça doğa da bizleri korur.
·
Havaya,
suya, toprağa karışan kimyasal atıklar doğayı etkiliyor.
·
Atıkların
çoğalması insan sağlığını bozuyor.
·
Çevrenizde
olup bitenlerden haberiniz var mı?
=====================================================
Genel
bilgilerden sonra şimdi de ÖZEL olarak biz neler yapabiliriz, diye düşünelim:
Bir insan olarak tek, tek alacağımız bazı
önlemler ve uygulamalar vardır:
·
Herkes
kendisinin alabileceği önlemleri düşünmeli ve uygulamalıdır.
·
Her
türlü kimyasal koruyucudan uzak durunuz:
·
Sigara
ve benzeri tüketimden vaz geçin.
·
Yangın
çıkmasın diye çok özen gösterin. Açıkda ateş yakmayın.
·
Yok
olması çok uzun süren izmaritiniz varsa, onu çevreye atmayınız..
·
Plastik
artık kullanmaktan mümkün olduğu kadar vaz geçin.
·
Pazara
giderken kendi filenizi, alış veriş çantanızı alın yanınıza.
·
Pazarcıların
size plastik torba vermesini önleyin.
·
Cam
atıklarınızı özel toplama merkezlerine ulaştırın.
·
Plastik
atıklarınızı özel toplama merkezlerine ulaştırın.
·
Madeni
atıklarınızı özel toplama merkezlerine ulaştırın.
·
Kağıt
atıklarınızı özel toplama merkezlerine ulaştırın.
·
Evde
temizlik için kullanacağınız suların içine "sirke" bazlı olanlardan
kullanınız.
·
Giysilerinizde
petrol türevlilerden değil "pamuk" elyafından yapılmışları seçiniz.
·
Yakıtların
tam yakılması sağlanmalıdır. Böylece hem enerji kaybı, hem de hava kirliliği
önlenmiş olur.
·
Yakıt
artıklarının doğaya, suya ve havaya karışmaması için çok özen gösterin.
·
Kirli
sulardan avlanılan balık ve öteki deniz ürünlerini yemeyeyin.
·
Kirli
sularda yüzmeyin.
·
Alış
veriş yaparken "raf"lardan aldığınız, fabrika ürünü yiyecekleri ve
içecekleri inceleyiniz. İçindekileri okuyunuz. Kimyasal koruyucular içerenleri
almayınız, tüketmeyiniz.
·
Doğal
(ekolojik) tarıma katkı sağlamak için ekolojik belgelendirilmiş yiyecekleri
tercih ediniz.
·
Tarımda
ve hayvancılıkda kullanılan ilaçlar ve kodlarıyla oynanmış tohumlar çevre ve
insan sağlığı için zararlıdır. Bu nedenle de geleneksel ve doğal (ekolojik)
tarımdan yana olun.
·
Her
zaman yeni, yeni giysiler alıp, tüketmek ve atmak yerine ayni giysinin uzun
süre kullanılmasını sağlayın. Kullanmadıklarınızı ihtiyaç sahiplerine veririn.
·
Sokak
hayvanlarına ya da evde baktığınız hayvanlara da "fabrika" maması
yerine kendi doğal mamalarınızda verin.
·
Enerji
çok büyük bir sorundur ve çok dikkatli kullanmalıyız. Gereksiz enerji
tüketiminden sakınınız.
·
Yenilenme
olanağı olan enerjilerden yana olun.
·
Evinize
alacağınız mobilyalar "doğal" malzemelerden midir? Cilasında ve
yapılışında kimyasal katkılar kullanılmış mıdır?
·
İçme
suyu çok değerlidir. Çevrenizdeki kamu yöneticileri bu zenginliği doğru
kullanmakta mıdır?
·
Kullanma
ve bahçe sulama için ayrıca bir yeniden su elde edebilme yöntemleri
(filtreleme) olduğunda siz de kullanabilir misiniz? (sitenizde..)
·
Bahçe
bitkileri için kimyasal olmayan gübre kullanabiliyor musunuz?
·
Belediye
bahçe işleri uygulamalarında "doğayı koruyucu" önlemler alabiliyor
mu?
·
Ağaç
dikme olanağınız, yeriniz olduğunda ağaç diker misiniz?
·
Çevrenizde
yetişmiş ağaçları kestiklerinde vicdanınız sızlar mı? Tanıdığınız
politikacılara fikrinizi söyler misiniz?
·
Çocuklarınız
vereceğiniz ara öğünlerde "doğal" olanı tercih edin: incir, kuru
üzüm, ceviz, fındık, fıstık vb... Onlara hazır, fabrika ürünü "abur
cubur" almayın.
·
Sucuk,
pastırma, salam... her zaman koruyucu (kimyasal) içerir. Bunları kendiniz de
yapmayı düşündünüz mü?
·
Ev
ekonomisi vardır geleneklerimizde... Onu siz de uygulayabiliyor musunuz? Salça,
makarna, reçel (şekersiz) kuru sebze, kuru meyve, yoğurt, peynir, sucuk...
yapmayı hiç denediniz mi?
·
Okula
giden çocuğunuzun kahvaltısı, yemeği için evden kendi yaptığınız yiyeceklerden
veriniz. Dışarıda denetimsiz bir şeyler yemesini engelleyiniz.
·
Çamaşır
yıkamak için kullanılan hazır çamaşır suları ve çamaşır tozları da hep kimyasal
içeriklidir ne yazık ki... Bunların yerine ne kullanılabilir, diye araştırmak
gerekir. Ya da en azından onları çok daha az ve dikkatli bir ölçüde kullanın.
Saygılarımla.....
Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 05.06.2019, K.