KANUN DEVLETİ-HUKUK DEVLETİ

 .   Kanun Devleti ve Hukuk Devleti Arasındaki Farklar Nelerdir?

    "KANUN DEVLETİ"  -  "HUKUK DEVLETİ"  FARK:   .
……. ""Memlekette her şey "kanunlara uygun" yapılsın diye çalışılıyorsa orası gerçekten işlerin iyi "çevrildiği", beceriklilerin memleketidir"".

.   Hukuk devleti aynı zamanda kanun devletidir, ama kanun devleti hukuk devleti demek değildir.

.  "Kanun devleti" yapılan kanunlar çerçevesinde hareket ederken; "hukuk devleti" hak ve hukuk çerçevesinde hareket etmektedir.

.  Hukuk karşılıklı hakları ifade eden "üst varlık"ken, yasa ise bu hakları koruyan ve belirleyen kuralları ifade eder.
.  Hukuk devleti, sınırları içerisinde kamu erkinin "değişmezlik ve süreklilik" temeline dayalı olarak "değer ve hukuk" düzenine bağlı olduğu bir devlet şeklidir.

.  "Mutlakiyetçi" devletlerden farklı olarak "devlet gücü", yurttaşları "keyfi uygulamalardan korumak" amacıyla yasalar yardımıyla tanımlanır.
.  "Hukuk devleti", toplumsal örgütlenme tarzının ulaştığı "çağdaş ve en ileri" düzeyi olduğu kabul edilir.

.  "Kanun devleti" ise "devlet mekanizmasını elinde tutan siyasal güçün", parlamentodaki çoğunluğa dayanarak "istediği kanunları" çıkartması esasına dayanır.

.  Bu kanunları "kurguladığı hedefe" gitme yolunda imkan elde etmek amacıyla çıkarır.
.  İktidar, kendi çıkartmış olduğu kanunla birlikte hareket ederek, "kanunlara aykırı davranmadığını göstererek" ya da "menfaatlerini meşrulaştırarak" hareket ettiğini gözler önüne serer.

.   Kanunlara uygun gibi gözüken bir işlem "hukuka uygun" olmayabilir. 

.   Onun içindir ki "hukukun üstünlüğünden" söz edilir, kanunların değil.

.   Onun içindir ki her hukuk devleti "hukukun üstünlüğüne uygun" bir kanun devletidir, ama her "kanun devleti hukuk devleti değildir".

.  Hukuk devleti insan haklarının ve özgürlüklerinin "bağış değil kazanım" olduğu bir düzenin adıdır.

.   Kanun devleti ise "özgürlüklerin ve hakların sınırlandığı ve yasaklandığı" bir düzendir.

.  Bu düzende insanlar "etrafı çitlerle çevrili" bir ağılda mutlu-mutsuz yaşayan koyunlar gibidirler; yasalara uydukları sürece "sorunsuz", kendi "küçük dünyalarında" ömür sürerler.

.  O dünyada "hukukun üstünlüğü", "insan hak ve özgürlükleri" kavramlarına yer yoktur. Onlardan "söz etmek", "tartışmak ve istemek" insanları özgürlüğünden ve hatta yerine ve zamanına göre canından "yoksun etme", en azından "mutsuz kılma" tehlikesini doğurur.
.  Görüldüğü gibi uzun yıllardır "KANUN DEVLETİ" olma yönünde gözle görülür bir "yöneliş" var.

.  "Kanun devleti" yapılan kanunlar çerçevesinde hareket ederken; "hukuk devleti" ise, "hak ve hukuk" çerçevesinde hareket etmektedir.
.  Oysa demokrasinin temel niteliklerinden biri yurttaşları "keyfi uygulamalardan korumaktır".

.  İktidarın "hukuk kuralları" içinde ülkelerini yönetmeleri temel ilkelerden en birincisidir.

.  İstikballeri için hukuk devleti kurallarını "hiçe sayarak", "kanun devleti olmayı seçenlerin" gün gelir, yaptıklarının "kendilerine" yöneldiğinde büyük bir "pişmanlık" duymaları kaçınılmazdır.

.  Bazı örneklerin varlığı yazık ki ülkemiz açısından hukuk devletinin ve demokratik bir rejimin yokluğunu göstermektedir. 

.  Bugün "devlet kuvvetini" elinde bulunduranlara "önerilmesi gereken", zaman geçirmeden hukuk devleti olma yoluna "dönmeleridir".

.    Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 2025.03.19, MŞ.

.         (Araştırma ve değerlendirme yazım.) 

HUKUK DEVLETİ

 .   HUKUK DEVLETİ    .

Türkiye Cumhuriyeti de Anayasa'sında bir hukuk devleti olduğunu belirtmiştir.

Çağdaş bir demokratik devletin en önemli gereksinimi hukuk devleti olmasıdır.

Hukuk devleti, vatandaşların devlete olan güvenini artırır, "keyfi uygulamaları" önler," toplumsal barışı" ve "istikrarı" sağlar.

Bu nedenle, çağdaş bir demokratik devletin varlığı ve gelişimi için hukuk devleti ilkesi "vazgeçilmezdir".

Bu ilkenin yaşama geçirilmesi, "demokrasimizin güçlenmesi" ve yurttaşlarımızın refahı için büyük önem taşımaktadır.

Çağdaş bir demokratik devletin en önemli gereksinimlerinden biri, şüphesiz ki "hukuk devleti" olmasıdır.

Hukuk devleti, devletin tüm eylem ve işlemlerinin hukuka uygun olması, yurttaşların temel hak ve özgürlüklerinin "güvence" altına alınması anlamına gelir.

Bu kavram, modern "demokrasilerin temel taşlarından" biridir ve bir toplumun "adalet, eşitlik ve özgürlük ilkeleri "üzerine kurulu olduğunu gösterir.

A) HUKUK DEVLETİNİN TEMEL UNSURLARI ŞUNLARDIR:

Hukuk devletinin temel unsurları ve neden önemli oldukları şunlardır:

1-Hukukun Üstünlüğü: Yasama, yürütme ve yargı organları dahil olmak üzere tüm devlet organları ve bireylerin hukuka tabi olmasıdır.

Hiç kimse hukukun üzerinde değildir.

2-Güçler Ayrılığı: Yasama, yürütme ve yargı güçlerinin birbirinden ayrı ve bağımsız olmasıdır.

Bu, güçlerin kötüye kullanılmasını önler ve denge sağlar.

3-Temel Hak ve Özgürlüklerin Güvencesi: İfade özgürlüğü, din ve vicdan özgürlüğü, mülkiyet hakkı gibi temel hakların anayasa ve yasalarla güvence altına alınmasıdır.

Yurttaşların hakları korunur.

4-Yargı Bağımsızlığı: Yargıçların ve savcıların herhangi bir dış etkiden bağımsız olarak karar verebilmesidir. Adaletin tarafsız bir şekilde dağıtılmasını sağlar.

5-Hukuki Güvenlik İlkesi: Vatandaşların hukuki öngörülebilirliğe sahip olması, yani yasaların açık, net ve istikrarlı olmasıdır.

Yurttaşlar neyin yasal olduğunu bilir ve buna göre hareket edebilir.

6-Eşitlik İlkesi: Herkesin yasa önünde eşit olması, ayrımcılığın yasaklanmasıdır.

Adil bir toplum düzeni sağlar.

B) HUKUK DEVLETİNİN ÖNEMİ:

Hukuk devleti, modern demokrasilerin temel taşlarından biridir ve bir toplumun adalet, eşitlik ve özgürlük ilkeleri üzerine kurulu olduğunu gösterir.

1-Adaletin Sağlanması: Hukuk devleti, herkesin yasa önünde eşit olduğu ve haklarının korunduğu bir ortam yaratarak "adaletin sağlanmasına" katkıda bulunur.

2-Özgürlüklerin Korunması: Temel hak ve özgürlüklerin "güvence altına" alınması, yurttaşların "özgürce yaşamasını" ve "kendilerini ifade etmesini" sağlar.

3-Keyfiliğin Önlenmesi: Hukukun üstünlüğü ilkesi, devletin "keyfi uygulamalarını engeller" ve vatandaşları "keyfi müdahalelerden korur".

4-Toplumsal Barışın ve İstikrarın Sağlanması: Hukuk devleti, toplumda "güven ve istikrarı" artırarak toplumsal "barışın sağlanmasına" yardımcı olur.

5-Demokrasinin Güçlenmesi: Hukuk devleti, "demokratik değerlerin" ve "kurumların korunmasına" katkıda bulunur ve "demokrasinin güçlenmesini" sağlar.

6-Ekonomik Kalkınma: Hukuk devleti, yatırımcılar için "güvenli bir ortam" yaratarak "ekonomik kalkınmayı" teşvik eder.

C) SONUÇ:

Tüm kurumlar, ilkeler hukukla ilişkilidir.

Ülkenin var olan tüm sorunlarının çözümünde doğrudan "hukuk devleti" gereksinimi vardır.

Bu nedenlerden dolayı ülkedeki "her gündemden önce" en temel olarak "hukuk devleti"nin gerçekten sağlanması olmalıdır.

Bu konuda çalışılmalıdır.

.    Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 2025.03.18, MŞ.

.         (Araştırma ve değerlendirme yazım.)