Doğa Bilinci ve Çevre Sağlığı

       Doğa Bilinci ve Çevre Sağlığı

____ Bugün 5 Haziran Dünya Çevre Günü ____
Birçok Tür - Bir Tek Gezegen - Bir Tek Gelecek

·        Dünya Çevre Günü 1972 yılında itibaren tüm dünyada kutlanıyor.

·        1972 yılında İsveç'in Stokholm kentinde yapılan Birleşmiş Milletler Çevre Konferansı'nda alınan bir kararla, 5 Haziran günü Dünya Çevre Günü olarak kabul edildi.

·        Birleşmiş Milletler, 2010 yılını Uluslararası Biyolojik Çeşitlilik Yılı ilan etti.

·        “Birçok Tür, Bir Tek Gezegen, Bir Tek Gelecek” olarak belirlendi.

·        Dünya Çevre Günü, şüphesiz mavi gezenimizi tehdit eden en büyük çevresel ve iklimsel sorunlara dikkat çekmek için önemli bir gün.

·        5 Haziran'da kutlanan Dünya Çevre Günü'nde çeşitli etkinlikler düzenleniyor ve insan eliyle dünyaya verilen zararlar gözler önüne seriliyor.

·        Doğal kaynakların giderek azaldığı ve dünyanın pek çok bölgesinde çevre kirliliğinin büyük sorun teşkil ettiği günümüzde, doğayı ve çevreyi koruma ihtiyacı arttı.

·        İnsanların sürekli yaşadıkları yere çevre denir.

·        Dağlar, ovalar, çayırlar, ormanlar, göller, denizler, ırmaklar doğal çevreyi oluşturur.

·        Çevre kirliliğinin önüne geçebilmek ve farkındalık yaratmak için dünyanın dört bir yanında etkinlikler düzenleniyor. Bu özel gününün önemini merak edenler araştırma yapmaya başladı.

·        Her geçen gün küresel ısınmanın etkisiyle doğanın yok olmasına neden oluyor.

·        Çevre sorunları, sağlımızla yakından ilgili bir konudur.

·        Doğal çevrenin kirlenmesi bütün ülkelerin ortak sorunudur.

·        Çevre kirlenmesi hepimizin günlük yaşayışını etkileyen bir olaydır.
Uygarlığın gelişmesi, endüstrileşme sonucu fabrikalarda insan gücüne gereksinim arttı.

·        Kırlarda, köylerde, doğal çevrede yaşayan insanlar kentlere göçtü.

·        Kent nüfusu önemli ölçüde çoğaldı.

·        Kentlerde nüfusun artışı ve endüstrileşme ile birlikte çevre sorunları ortaya çıktı.

·        Bu sorunun en önemlisi çevre kirlenmesidir.
Başlıca çevre sorunları su, hava ve toprak kirlenmesidir.

·        Su kirlenmesi ile deniz hayvanlarının yaşam ortamları bozulur.

·        Hava kirliliği daha çok yakıtların gereği gibi yakılmaması sonucu ortaya çıkar.

·        Kirli hava solunuma elverişsiz havadır.

·        Kirli hava solunum yolları hastalıklarını artırır. Solunum organlarımızı yorar.
Hava kirliliği ölümlere bile sebep olur.
Toprak kirlenmesi; çeşitli ilaç ve gübrelerle toprağın tarıma elverişsiz duruma gelmesidir.

·        Çiftçilerimiz tarlada kullanacakları ilaç ve gübre çeşidini ziraat mühendislerine, teknisyenlerine sormalıdır. Hangi gübrenin hangi cins topraklarda yararlı olacağı bilinmektedir.

·        Bu nedenle ilgili uzmana danışmaksızın ilaç ve gübre kullanılmamalı.

·        Toprak kirlenmesi toprağın verimini azaltır.

·        Bitki hastalıklarını çoğaltır.

·        Bugün pek çok ilimiz çevre sorunları ile karşı karşıyadır.

·        Dünya üzerinde 5 ile 100 milyon arasında tür olduğu varsayılmaktadır.

·        Günümüze kadar sadece 2 milyon türün keşfedildiği düşünülürse üzerinde yaşadığımız gezegen ve diğer türler hakkındaki bilgilerimizin yetersiz olduğu ortaya çıkmaktadır.

·        Bilinen 17.291 bitki ve hayvan türü azalarak nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya iken, sayıları artan birkaç türden biri de insanoğludur.

·        Bu tükenişin sorumlusu insandır.

·        Çeşitli gerekçelerle ormanlar, tarım alanları, meralar, sulak alanlar, tahrip edilmekte, balık stokları azalmakta, Dünyanın ısınmasına neden olan gazlar atmosfere karışmaktadır.

·        Bunların sonucunda da, türler doğal hızlarından 1.000 kat daha hızlı bir şekilde yok olmaktadır.

·        Dünya üzerindeki tür çeşitliliği bize gıda, ilaç, giysi, yakıt gibi çok sayıda fayda sağlamaktadır.

·        Bahçemizdeki böcekten, yol kenarındaki çimene kadar her türlü canlının birbiriyle bağlantısı vardır.

·        Bilim adamları, her 24 saatte 150 ile 200 arası türün yok olduğunu tahmin ediyorlar.

·        Geçmişten günümüze türlerin yok olduğu devirler olmuştur, ancak geçmiş 65 milyon yıldaki en hızlı tür yok oluşu günümüzde yaşanmaktadır.

·        İklim değişikliği biyolojik çeşitliliğe karşı en ciddi tehdittir.

·        Sıcaklıklardaki 1,5 ile 2,5 derece arasındaki artış bitki ve hayvan türlerinin yaklaşık %20-30’unun yok olmasına neden olacaktır.

·        Dünya nüfusunun yaklaşık %60’ı için gerekli olan ilaçlar bitkilerden elde edilmektedir.

·        Biriken çöpler hemen kaldırılmalı,

·        Doğal çevreyi nasıl koruyabiliriz?

·        Akar ve durgun sular, atıklar ile kirletilmemeli,

·        Zararlı hayvanların, böceklerin özellikle, karasinek ve sivrisineklerin üreyip çoğalmaları engellenmeli,

·        Kanalizasyon borularındaki patlamalar hemen ilgililere bildirilmeli.

·        Doğal çevrenin kirletilmesi yasalarımıza göre suçtur. Bu suçu işleyenlere para ve hapis cezaları verilir.

·        Doğal çevre bizim çevremizdir.

·        Biz doğayı korudukça doğa da bizleri korur.

·        Havaya, suya, toprağa karışan kimyasal atıklar doğayı etkiliyor.

·        Atıkların çoğalması insan sağlığını bozuyor.

·        Çevrenizde olup bitenlerden haberiniz var mı?

=====================================================

Genel bilgilerden sonra şimdi de ÖZEL olarak biz neler yapabiliriz, diye düşünelim:

    Bir insan olarak tek, tek alacağımız bazı önlemler ve uygulamalar vardır:

·        Herkes kendisinin alabileceği önlemleri düşünmeli ve uygulamalıdır.

·        Her türlü kimyasal koruyucudan uzak durunuz:

·        Sigara ve benzeri tüketimden vaz geçin.

·        Yangın çıkmasın diye çok özen gösterin. Açıkda ateş yakmayın.

·        Yok olması çok uzun süren izmaritiniz varsa, onu çevreye atmayınız..

·        Plastik artık kullanmaktan mümkün olduğu kadar vaz geçin.

·        Pazara giderken kendi filenizi, alış veriş çantanızı alın yanınıza.

·        Pazarcıların size plastik torba vermesini önleyin.

·        Cam atıklarınızı özel toplama merkezlerine ulaştırın.

·        Plastik atıklarınızı özel toplama merkezlerine ulaştırın.

·        Madeni atıklarınızı özel toplama merkezlerine ulaştırın.

·        Kağıt atıklarınızı özel toplama merkezlerine ulaştırın.

·        Evde temizlik için kullanacağınız suların içine "sirke" bazlı olanlardan kullanınız.

·        Giysilerinizde petrol türevlilerden değil "pamuk" elyafından yapılmışları seçiniz.

·        Yakıtların tam yakılması sağlanmalıdır. Böylece hem enerji kaybı, hem de hava kirliliği önlenmiş olur.

·        Yakıt artıklarının doğaya, suya ve havaya karışmaması için çok özen gösterin.

·        Kirli sulardan avlanılan balık ve öteki deniz ürünlerini yemeyeyin.

·        Kirli sularda yüzmeyin.

·        Alış veriş yaparken "raf"lardan aldığınız, fabrika ürünü yiyecekleri ve içecekleri inceleyiniz. İçindekileri okuyunuz. Kimyasal koruyucular içerenleri almayınız, tüketmeyiniz.

·        Doğal (ekolojik) tarıma katkı sağlamak için ekolojik belgelendirilmiş yiyecekleri tercih ediniz.

·        Tarımda ve hayvancılıkda kullanılan ilaçlar ve kodlarıyla oynanmış tohumlar çevre ve insan sağlığı için zararlıdır. Bu nedenle de geleneksel ve doğal (ekolojik) tarımdan yana olun.

·        Her zaman yeni, yeni giysiler alıp, tüketmek ve atmak yerine ayni giysinin uzun süre kullanılmasını sağlayın. Kullanmadıklarınızı ihtiyaç sahiplerine veririn.

·        Sokak hayvanlarına ya da evde baktığınız hayvanlara da "fabrika" maması yerine kendi doğal mamalarınızda verin.

·        Enerji çok büyük bir sorundur ve çok dikkatli kullanmalıyız. Gereksiz enerji tüketiminden sakınınız.

·        Yenilenme olanağı olan enerjilerden yana olun.

·        Evinize alacağınız mobilyalar "doğal" malzemelerden midir? Cilasında ve yapılışında kimyasal katkılar kullanılmış mıdır?

·        İçme suyu çok değerlidir. Çevrenizdeki kamu yöneticileri bu zenginliği doğru kullanmakta mıdır?

·        Kullanma ve bahçe sulama için ayrıca bir yeniden su elde edebilme yöntemleri (filtreleme) olduğunda siz de kullanabilir misiniz? (sitenizde..)

·        Bahçe bitkileri için kimyasal olmayan gübre kullanabiliyor musunuz?

·        Belediye bahçe işleri uygulamalarında "doğayı koruyucu" önlemler alabiliyor mu?

·        Ağaç dikme olanağınız, yeriniz olduğunda ağaç diker misiniz?

·        Çevrenizde yetişmiş ağaçları kestiklerinde vicdanınız sızlar mı? Tanıdığınız politikacılara fikrinizi söyler misiniz?

·        Çocuklarınız vereceğiniz ara öğünlerde "doğal" olanı tercih edin: incir, kuru üzüm, ceviz, fındık, fıstık vb... Onlara hazır, fabrika ürünü "abur cubur" almayın.

·        Sucuk, pastırma, salam... her zaman koruyucu (kimyasal) içerir. Bunları kendiniz de yapmayı düşündünüz mü?

·        Ev ekonomisi vardır geleneklerimizde... Onu siz de uygulayabiliyor musunuz? Salça, makarna, reçel (şekersiz) kuru sebze, kuru meyve, yoğurt, peynir, sucuk... yapmayı hiç denediniz mi?

·        Okula giden çocuğunuzun kahvaltısı, yemeği için evden kendi yaptığınız yiyeceklerden veriniz. Dışarıda denetimsiz bir şeyler yemesini engelleyiniz.

·        Çamaşır yıkamak için kullanılan hazır çamaşır suları ve çamaşır tozları da hep kimyasal içeriklidir ne yazık ki... Bunların yerine ne kullanılabilir, diye araştırmak gerekir. Ya da en azından onları çok daha az ve dikkatli bir ölçüde kullanın.

     Saygılarımla.....

     Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 05.06.2019, K.