OLUMSUZ KODLAR

.  ZİHNİMİZDEKİ OLUMSUZ KODLAR     .

.  Nasıl oluşur, nasıl çalışır ve onları nasıl düzeltebiliriz?

.  Zihnimizdeki olumsuz kodlar, düşünce kalıpları ve inanç sistemleridir.

.  Bunlar, genellikle çocukluk deneyimlerimiz, travmalarımız, olumsuz yaşam olaylarımız, ailemizden ve çevremizden öğrendiğimiz yargılar ve toplumsal koşullanmalar sonucu oluşur.

A) NASIL OLUŞURLAR?

1-Çocukluk Deneyimleri:

Özellikle ihmal, istismar, tutarsız ebeveynlik, aşırı eleştiri gibi olumsuz çocukluk deneyimleri, değersizlik, yetersizlik, güvensizlik gibi temel olumsuz inançların oluşmasına zemin hazırlar.

2-Travmalar:

Yaşanan travmatik olaylar (kaza, kayıp, şiddet vb.), olumsuz kodların derinlemesine yerleşmesine ve tetiklenmesine neden olabilir.

3-Öğrenilmiş Davranışlar ve İnançlar:

Aile üyelerimizden, öğretmenlerimizden veya diğer önemli figürlerden duyduğumuz olumsuz yargılar, eleştiriler ve inançlar zamanla içselleşerek kendi düşünce yapımızın bir parçası haline gelebilir.

4-Olumsuz Yaşam Olayları:

İş kaybı, ilişki sorunları, başarısızlıklar gibi olumsuz yaşam olayları, kendimize, başkalarına ve dünyaya dair olumsuz inançları pekiştirebilir.

5-Toplumsal Koşullanmalar:

Cinsiyet rolleri, başarı tanımları, güzellik standartları gibi toplumsal normlar ve beklentiler, bireylerde yetersizlik, baskı ve uyumsuzluk gibi olumsuz duygulara yol açabilir.

B) NASIL ÇALIŞIRLAR?

Olumsuz kodlar, zihnimizde birer "otomatik pilot" gibi işlerler.

Genelde onların farkında olmayız.

Onlar kendilerine göre bağımsızca "düşüncelerimizi, duygularımızı, davranışlarımızı" ve dolayısıyla yaşam deneyimlerimizi "derinden etkilerler".

1-Olumsuz Düşünce Döngüleri:

Olumsuz bir kod tetiklendiğinde, otomatik olarak olumsuz düşünceler üretmeye başlarız.

Bu düşünceler genellikle gerçekçi olmayan, abartılı ve felaket senaryoları içeren düşüncelerdir.

2-Duygusal Tepkiler:

Olumsuz düşünceler, kaygı, korku, öfke, üzüntü, suçluluk, utanç gibi olumsuz duygusal tepkilere yol açar.

3-Davranışsal Kalıplar:

Olumsuz duygular ve düşünceler, kaçınma, erteleme, agresiflik, kendine zarar verme gibi sağlıksız davranışsal kalıplara neden olabilir.

4-Kendini Gerçekleştiren Kehanet:

Olumsuz inançlarımız, farkında olmadan bu inançları doğrulayacak şekilde davranmamıza ve sonuçlar elde etmemize yol açabilir.

Örneğin, "Ben başarısız olacağım" inancına sahip biri, çabalamaktan kaçınabilir ve gerçekten de başarısız olabilir.

5-Algısal Filtre:

Olumsuz kodlar, dünyayı ve olayları yorumlama biçimimizi etkiler.

Olumlu olayları görmezden gelebilir veya olumsuz bir şekilde yorumlayabiliriz.

C) ONLARI NASIL DÜZELTEBİLİRİZ?

Olumsuz kodları düzeltmek için onların farkına varmak ve bilinçli bir istek ile değiştirmek istemeliyiz.

Bunun için de zaman, çaba ve disiplin gerektiren bir süreçtir.

Bazı etkili yöntemler:

1-Farkındalık Geliştirme:

Öncelikle zihninizdeki olumsuz düşünce ve inançların farkına varmanız önemlidir. Ne zaman olumsuz düşündüğünüzü, bu düşüncelerin hangi duyguları tetiklediğini ve nasıl davrandığınızı gözlemleyin.

Bir düşünce günlüğü tutmak bu süreçte yardımcı olabilir.

2-Olumsuz Düşünceleri Sorgulama:

Olumsuz düşüncelerinizin gerçekçi olup olmadığını, kanıtlarını ve karşı kanıtlarını değerlendirin. Bu düşüncelerin size ne faydası olduğunu ve size nasıl hissettirdiğini sorgulayın.

3-Alternatif Düşünceler Geliştirme:

Olumsuz düşüncelerinizin yerine daha gerçekçi, dengeli ve olumlu alternatif düşünceler koymaya çalışın.

Örneğin, "Ben yetersizim" düşüncesi yerine "Herkesin güçlü ve zayıf yönleri vardır ve ben de kendi alanlarımda yeterliyim" gibi bir düşünce geliştirebilirsiniz.

4-Olumlamalar Kullanma:

Kendinize yönelik olumlu ifadeleri düzenli olarak tekrarlamak, olumlu inançların güçlenmesine yardımcı olabilir.

5-Geçmiş Deneyimleri Yeniden Çerçeveleme:

Geçmişteki olumsuz deneyimlerinizi farklı bir perspektiften değerlendirmeye çalışın.

Bu deneyimlerden neler öğrendiğinizi ve nasıl büyüdüğünüzü fark edin.

6-Duygusal İyileşme Çalışmaları:

Travmatik deneyimlerin etkisini azaltmak için EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme), "Somatik Deneyimleme" gibi terapi yöntemlerinden faydalanabilirsiniz.

7-Sınır Koyma:

Sağlıklı sınırlar çizmek, olumsuz etkilerden korunmanıza ve öz saygınızı geliştirmenize yardımcı olur.

8-Kendine Şefkat Gösterme:

Kendinize karşı nazik ve anlayışlı olun. Hata yapmanın insan olmanın bir parçası olduğunu kabul edin ve kendinizi affedin.

9-Profesyonel Yardım Alma:

Derinlemiş olumsuz kodlarla başa çıkmakta zorlanıyorsanız, bir "terapist veya danışmandan" destek almak çok faydalı olabilir.

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), Kabul ve Kararlılık Terapisi (KDT) gibi terapi yaklaşımları olumsuz düşünce ve inançları değiştirmede etkilidir.

Ç) BİLİNÇALTI ÇALIŞMALARI:

. Hipnoz, meditasyon ve bilinçaltı programlama teknikleri, "derinlemiş olumsuz kodlara" ulaşarak onları dönüştürmeye yardımcı olabilir.

. Zihindeki olumsuz kodları değiştirmek "sabır ve süreklilik" gerektiren bir süreçtir.

. Kendinize karşı nazik olun.

. Öfkelenmeden, sinirlenmeden duyarlılık kazanın.

. Bu yolculukta adım, adım ilerlemek gerekir.

D) ÖZETLE:

.  Bu konu üzerinde kendinize eziyet etmeden, tarafsız bir gözle bakıp düşünmeli ve gereken adımları atmalısınız.

.  Benim buraya aldıklarım çeşitli kaynaklardan edindiğim bir derleme gibidir.

.  Buradaki sıralama ve analizler, öneriler sizlere yardımcı olacaktır, düşüncesindeyim.

.    Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 2025.04.13, MŞ

.       (Araştırma ve değerlendirme yazım)