KANUN DEVLETİ-HUKUK DEVLETİ

 .   Kanun Devleti ve Hukuk Devleti Arasındaki Farklar Nelerdir?

    "KANUN DEVLETİ"  -  "HUKUK DEVLETİ"  FARK:   .
……. ""Memlekette her şey "kanunlara uygun" yapılsın diye çalışılıyorsa orası gerçekten işlerin iyi "çevrildiği", beceriklilerin memleketidir"".

.   Hukuk devleti aynı zamanda kanun devletidir, ama kanun devleti hukuk devleti demek değildir.

.  "Kanun devleti" yapılan kanunlar çerçevesinde hareket ederken; "hukuk devleti" hak ve hukuk çerçevesinde hareket etmektedir.

.  Hukuk karşılıklı hakları ifade eden "üst varlık"ken, yasa ise bu hakları koruyan ve belirleyen kuralları ifade eder.
.  Hukuk devleti, sınırları içerisinde kamu erkinin "değişmezlik ve süreklilik" temeline dayalı olarak "değer ve hukuk" düzenine bağlı olduğu bir devlet şeklidir.

.  "Mutlakiyetçi" devletlerden farklı olarak "devlet gücü", yurttaşları "keyfi uygulamalardan korumak" amacıyla yasalar yardımıyla tanımlanır.
.  "Hukuk devleti", toplumsal örgütlenme tarzının ulaştığı "çağdaş ve en ileri" düzeyi olduğu kabul edilir.

.  "Kanun devleti" ise "devlet mekanizmasını elinde tutan siyasal güçün", parlamentodaki çoğunluğa dayanarak "istediği kanunları" çıkartması esasına dayanır.

.  Bu kanunları "kurguladığı hedefe" gitme yolunda imkan elde etmek amacıyla çıkarır.
.  İktidar, kendi çıkartmış olduğu kanunla birlikte hareket ederek, "kanunlara aykırı davranmadığını göstererek" ya da "menfaatlerini meşrulaştırarak" hareket ettiğini gözler önüne serer.

.   Kanunlara uygun gibi gözüken bir işlem "hukuka uygun" olmayabilir. 

.   Onun içindir ki "hukukun üstünlüğünden" söz edilir, kanunların değil.

.   Onun içindir ki her hukuk devleti "hukukun üstünlüğüne uygun" bir kanun devletidir, ama her "kanun devleti hukuk devleti değildir".

.  Hukuk devleti insan haklarının ve özgürlüklerinin "bağış değil kazanım" olduğu bir düzenin adıdır.

.   Kanun devleti ise "özgürlüklerin ve hakların sınırlandığı ve yasaklandığı" bir düzendir.

.  Bu düzende insanlar "etrafı çitlerle çevrili" bir ağılda mutlu-mutsuz yaşayan koyunlar gibidirler; yasalara uydukları sürece "sorunsuz", kendi "küçük dünyalarında" ömür sürerler.

.  O dünyada "hukukun üstünlüğü", "insan hak ve özgürlükleri" kavramlarına yer yoktur. Onlardan "söz etmek", "tartışmak ve istemek" insanları özgürlüğünden ve hatta yerine ve zamanına göre canından "yoksun etme", en azından "mutsuz kılma" tehlikesini doğurur.
.  Görüldüğü gibi uzun yıllardır "KANUN DEVLETİ" olma yönünde gözle görülür bir "yöneliş" var.

.  "Kanun devleti" yapılan kanunlar çerçevesinde hareket ederken; "hukuk devleti" ise, "hak ve hukuk" çerçevesinde hareket etmektedir.
.  Oysa demokrasinin temel niteliklerinden biri yurttaşları "keyfi uygulamalardan korumaktır".

.  İktidarın "hukuk kuralları" içinde ülkelerini yönetmeleri temel ilkelerden en birincisidir.

.  İstikballeri için hukuk devleti kurallarını "hiçe sayarak", "kanun devleti olmayı seçenlerin" gün gelir, yaptıklarının "kendilerine" yöneldiğinde büyük bir "pişmanlık" duymaları kaçınılmazdır.

.  Bazı örneklerin varlığı yazık ki ülkemiz açısından hukuk devletinin ve demokratik bir rejimin yokluğunu göstermektedir. 

.  Bugün "devlet kuvvetini" elinde bulunduranlara "önerilmesi gereken", zaman geçirmeden hukuk devleti olma yoluna "dönmeleridir".

.    Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 2025.03.19, MŞ.

.         (Araştırma ve değerlendirme yazım.)