SAĞ PARTİLERİN YÜKSELMESİ

   SAĞ PARTİLERİN SİYASETTE YÜKSELMESİ   .

Türkiye de sağ partiler neden yükseldi, bunda dış güçlerin hangi etkisi oldu?

Türkiye'de sağ partilerin yükselişi karmaşık bir olgudur ve tek bir nedene indirgenemez.

Bu yükselişte iç ve dış etkenlerin bir araya gelmesi etkili olmuştur.

A) İç Etkenler:

1-Ekonomik Sorunlar: İşsizlik, enflasyon ve gelir dağılımındaki "adaletsizlik" gibi ekonomik sorunlar, halkın mevcut siyasi düzen ve partilere olan güvenini sarsarak sağ partilere yönelmesine neden olabilir.

Sağ partiler genellikle ekonomik istikrar, düşük vergiler ve serbest piyasa ekonomisi gibi "sözlerde", vaatlerde bulunarak seçmenlerin ilgisini çekerler.

2-Kimlik Siyaseti: Sağ partiler, genellikle milli, dini veya kültürel kimlik vurgusu yaparak seçmenlerin duygularına hitap eder.

Din, tarikat yapılanmasına destek vererek kendilerine çok kişinin "bağlanmasını" planlarlar.

Özellikle toplumsal değişimlerin hızlı yaşandığı dönemlerde, bazı kesimler kendi kimliklerinin tehdit altında olduğunu hissedebilir ve bu da sağ partilere olan desteği artırabilir.

3-Güvenlik Endişeleri: Terör, suç oranlarındaki artış veya dış tehditler gibi güvenlik sorunları, seçmenlerin devletin otoritesine ve güvenliğine daha fazla önem vermesine neden olabilir.

Sağ partiler, genellikle güvenlik politikalarına daha fazla vurgu yaparak ve "sert önlemler" önererek bu endişeleri gidermeye çalışır.

Kendilerinden birilerinin "devlete" olmasını isterler ve de onların kendilerine kolaylıklar tanıyacağına inanırlar.

4-Siyasi Temsil: Mevcut siyasi partilerin seçmenlerin beklentilerini karşılayamaması veya yeterince temsil edememesi, yeni arayışlara yol açabilir.

Sağ partiler, bu boşluğu doldurarak ve seçmenlere yeni bir alternatif sunarak desteklerini artırabilir.

Devlet yönetimine geldiklerinde kendi "inançlarına" yakın bir "rejim" kurulacağına inanmak isteyenleri kazanmak için propagandalar yaparlar.

5-Eğitim, Öğretim: Türkiye'de sağ partilerin yükselişinde eğitim sistemindeki eksikliklerin ve yanlışların da rolü bulunmaktadır.

Ancak bu etkinin karmaşıklığı ve boyutları üzerine farklı görüşler bulunmaktadır.

6- İdeolojik saflara ayrılmak ve bölünmeler: 68 olaylarının etkisi ile bir özgürlük dalgalanması yalanması sonucu sol, demokrat ve liberal kesimde örgütlenmeler, daha sonra kendi içlerinde yeniden bölünüp, yapılanmalar, gösteri ve yürüyüşler sonucu sola karşı bir çekinme ve kaçış yaşayan büyük kitleler sağa yanaşmıştır.

7-Feodal Yapılar: Özellikler ülkenin çok geniş bir alanında yayılmış ve hakimiyet kurmuş olan "ağalık" "aşiret" sistemi ve onların tüm "toprak ve üretim" araçlarını ellerinde tutabilmeleri sonucu, bölgesel halkın içinde bulunduğu dar ve tutsaklaştırıcı durum özgür düşünceye, eğitim ve öğretim şansına yer verememektedir.

B) Eğitim Sisteminin Sağ Partilerin Yükselişine Etkileri:

1-Değerler Eğitimi: Eğitim sisteminde milli ve dini değerlere yapılan vurgunun artması, bazı kesimlerde muhafazakar ve sağ görüşlerin güçlenmesine zemin hazırlayabilir.

Özellikle tarih ve edebiyat derslerinde yapılan vurgular, öğrencilerin kimlik ve aidiyet duygularını şekillendirerek siyasi tercihlerini etkileyebilir.

2-Eğitim Seviyesi: Araştırmalar, eğitim seviyesi düşük olan bireylerin genellikle daha muhafazakar ve sağ görüşlere sahip olduğunu göstermektedir.

Düşük kalitedeki öğretimler ile dar görüşlü ve yılgın, umutsuz kitlelerin oluşmasına neden olunmuştur.

Eğitim sistemindeki eşitsizlikler ve fırsat yetersizlikleri, bu kesimlerin sayısını artırarak sağ partilere olan desteği artırabilir.

3-Dini Eğitim: İmam hatip okulları gibi dini eğitim veren kurumların sayısındaki artış, bazı kesimlerde dini değerlere daha fazla önem verilmesine ve sağ partilere olan yönelimin artmasına neden olabilir.

4-Eleştirel Düşünme Becerisi: Eğitim sisteminde eleştirel düşünme becerilerinin yeterince geliştirilmemesi, öğrencilerin farklı görüşleri değerlendirme ve sorgulama yeteneklerini zayıflatabilir. Bu da öğrencilerin daha kolay manipüle edilmesine ve sağ partilerin söylemlerine daha fazla inanmasına yol açabilir.

5-Bilgi Kirliliği: İnternet ve sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte bilgi kirliliği de artmıştır. Özellikle gençlerin bu mecralarda karşılaştığı yanlış veya eksik bilgiler, siyasi tercihlerini etkileyebilir.

Sağ partiler, bu mecraları kullanarak kendi propagandalarını yayabilir ve seçmenleri etkileyebilir.

Her türlü alanda kendi kurdukları ağlarla, taraftar (troll) kitlesi ile yaptıkları geniş propagandalar sağ seçmenleri kedeflemiştir.

C) Eğitim Sistemindeki Eksikliklerin ve Yanlışların Rolü Hakkındaki Görüşler:

1-Bazılarına Göre: Eğitim sistemindeki eksiklikler ve yanlışlar, sağ partilerin yükselişinde önemli bir rol oynamaktadır.

Özellikle değerler eğitimi, eğitim seviyesi, "dini eğitim" ve "eleştirel düşünme becerisi" gibi konular, sağ partilerin seçmen tabanını "genişletmesine katkıda" bulunmaktadır.

2-Bazılarına Göre İse: Eğitim sisteminin etkisi sınırlıdır ve sağ partilerin yükselişinde "ekonomik, sosyal ve siyasi faktörler" daha belirleyicidir.

Eğitim sistemi, seçmenlerin siyasi tercihlerini etkileyebilir ancak tek başına belirleyici bir faktör değildir de denilebilir.

3-Çağdaş, demokratik, analitik, eleştirel bir eğitim sistemi olsa idi çok daha bilinçli ve uyanık, aklını kullanabilen, sorgulayıcı, araştırıcı, çözümcül yollar bulabilen kuşaklar yetişebiklirdi ve bu kuşaklar gerici, sağcı, totaliter eğilimlerden yana olmazdı.

4-İş eğitimine yönelik eğitim ve öğretim ile çok becerikli, çözümcül, çalışkan ve çok yönlü öğrenciler yetiştirilebilirdi.

Bu sistemde yetişen kuşaklar çok daha ilerici, demokrat ve bilinçli yurtseverler olarak çağın dışında kalan, gerici ve sağcı politikalara ödün vermezlerdi. (Köy Enstitüsü örneği)

Ç) Dış Etkenler:

1-Küreselleşme: Küreselleşme, ülkeler arasındaki ekonomik ve kültürel etkileşimi artırırken, bazı kesimlerde ulusal kimlik ve değerlerin "erozyona" uğradığı endişesini de beraberinde getirebilir. Sağ partiler, bu endişeleri "kullanarak" ve küreselleşmeye karşı "daha milliyetçi", dinci bir duruş sergileyerek seçmenlerin desteğini kazanabilir.

2-Göç: Göçmen akınları, bazı ülkelerde toplumsal gerilimlere ve yabancı düşmanlığına neden olabilir.

Sağ partiler, genellikle "göç karşıtı" politikalar savunarak ve göçmenleri sorunların kaynağı olarak göstererek bu tepkileri "kendi lehlerine" çevirmeye çalışabilir.

3-Uluslararası Konjonktür: Dünyadaki bazı ülkelerde sağ partilerin yükselişi, diğer ülkelerdeki benzer hareketlere "ilham" kaynağı olabilir.

Ayrıca, bazı "dış" güçler, "kendi çıkarlarına hizmet" eden sağ partileri destekleyebilir veya "finanse" edebilir.

D) Dış Güçlerin Etkisi:

1-Dış güçlerin sağ partilerin yükselişinde ne kadar etkili olduğu tartışmalı bir konu olsa da gizli, açık verdikleri destekler olmaktadır.

2-Bazı iddialara göre, dış güçler, sağ partileri destekleyerek veya finanse ederek onların "güçlenmesine" katkıda bulunabilir ve bu partilerin yükselişinden "kendilerine yarar" sağlanacağını bilirler.

Ancak, bu iddiaların kanıtlanması zordur ve genellikle komplo teorileri olarak nitelendirilir.

Yine de bu alanda araştırmalar ve yazılmış kitaplar bulunmaktadır.

E) Kısa özet:

Türkiye'de sağ partilerin yükselişi karmaşık bir süreçtir ve iç ve dış etkenlerin bir araya gelmesiyle şekillenir.

Bu yükselişte ekonomik sorunlar, kimlik siyaseti, güvenlik endişeleri, siyasi temsil, küreselleşme, göç ve uluslararası konjonktür gibi etkenler etkili olmuştur.

Son 75 yılık geçmişte özellikle sağcı partilerin dinci siyasetleri kullanmaları, yayılmaları ve de yapılanmaları çok açık olmuştur.

Dinci, islamcı partiler kurulmuş ve dinci propagandalar ile siyasette yer almışlardır.

Dış güçlerin etkisi ise daha tartışmalı bir konudur ve daha fazla araştırma gerektirmektedir.

Algı-zihin operasyonları, medya kullanımı ve zihinleri tutsak alma programlarının çok yüksek bir başarı oranı olduğunu düşünüyorum.

Ne yazık ki son dönemde sağcı iktidarlar "enflasyonu" önleyememiş ve "toplumsal sorunların artışını" durduramamıştır, halk büyük bir yoksulluğa düşmüştür.

.  Kısa özetlemelerden oluşan bu yazım yalnızca "düşünce üretmeye" yardımcı olsun diyedir ve her hangi bir siyasi amacı ve parti taraftarlığı gütmemektedir.

.  Bugün için istenilmesi gereken çağcıl, demokrat, uygarlık düzeyi yüksek, Atatürkçü, aklını kullanabilen, bilinçli, kişilik özellikleri ve ahlaki düzeyi yüksek… yurttaşlar yetiştirebilmektir.

.    Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 2025.02.22, MŞ

.     (Kişisel araştırma ve değerlendirme yazım)