MEDYA

.  "MEDYA: BİLMEMİZ GEREKENLER:   .
.     BASIN, YAYIN, TV, SİNEMA, TV Dizileri, GAZETELER, DERGİLER, HABER AJANSLARI
. Bunların tümü "MEDYANIN GÜCÜnü" oluşturur.
. Tüm dünyada MEDYA bilinen, belli güçlerin, büyük şirketlerin, bilinen patronların elindedir.
.  Medya kuruluşları, şirketleri, holdingler… hep birer ticari metadır; alınır, satılır, üzerinde “pazarlıklar” yapılır, politika ve politikacıları bunların üzerinde kendilerince “güç uygulamak” isterler.
.  Medya çalışanları da vardır ve onların da aylıkları, maaşları, fiyatları vardır; bazan çıkar, bazan düşer…
. Gündemi onlar belirler, insanların zihinlerine onlar etki yaparlar, ülkenin politik yaşamına ve yapısına onlar yön veririler.
. Ve de insanlara "BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ düşüncesine inanmalarına, bu konuda yazıp-çizme hakkı veee özgürlüğü (?) tanırlar.
. Böylelikle demokrat, özgürlükçü kesim buna inanır, bunun üzerine fikir yürütür, rahatlar...
. Dünyanın yoksul varsıl tüm ülkeleri üzerinde oynanacak olan algı-zihin tuzakları, yönlendirmeler, etkilemeler ise bunların aracılığı ile çok daha rahat işler; az ya da çok her ülkeye onların yapılarına göre zihin oyunlarını kurar ve uygularlar.
. Ben ve benim gibi olanlar okur, yazar, araştırır, inceler, analiz ve eleştirilerde bulunuruz; bu da bir "hayal bile olsa" bizim bilinçli “görevimizdir” ve bunun yerine gelmesi için çırpınır dururuz...
. En azından dünya üzerindeki oyunların böylelikle farkına varırız...
A) “Dünya Medya İmparatorluğu Nasıl Çalışır?
.  Dünya medya imparatorluğu (veya medya holdingleri/konglomeraları), birçok farklı alanda faaliyet gösteren çok sayıda “medya şirketini” bünyesinde barındıran büyük kurumsal yapılardır.
. Bu “çok güçlü dev şirketler”, içerik üretimi, dağıtımı ve sahipliği aracılığıyla “küresel bilgi akışı”, “eğlence ve kültürü” üzerinde önemli bir “güce ve etkiye” sahiptirler.
. Bu “imparatorluk”ların çalışma biçimi ve etkileri genellikle şu temel noktalar üzerinden anlaşılabilir:
1- Çeşitli Sektörlerde Sahiplik (Çapraz Sahiplik): Bir medya holdingi, yalnızca film stüdyolarına veya bir gazete zincirine sahip olmakla kalmaz.
Aynı zamanda televizyon kanalları, yayıncılık, tematik parklar, müzik şirketleri, internet platformları ve telekomünikasyon hizmetlerini de bünyesinde barındırabilir.
Bu, bir içeriğin (örneğin bir film) sinema, yayın, akış, lisanslı ürünler ve temalı parklar gibi “farklı kanallarda” tekrar, tekrar ticarileştirilmesini sağlar.
2- Dikey Bütünleşme: Bir şirket, içeriğin üretiminden (stüdyo), dağıtımına (kablo/uydu sistemleri veya akış platformu) ve tüketiciye ulaşmasına (cihazlar) kadar tüm aşamaları kontrol edebilir.
Bu durum, hem “maliyetleri” düşürür hem de rakipler için “giriş engelleri” yaratır.
3- Küresel Erişim ve Etki: Bu şirketler sadece tek bir ülkeyle sınırlı değildir; “uluslararası” pazarlara yayılmışlardır.
Bu sayede, ürettikleri içerik ve bilgi küresel kültürü ve kamuoyunu büyük ölçüde etkileyebilir.
4- Pazar Yoğunlaşması: Medya holdinglerinin birleşmeleri ve satın almaları, piyasada daha az sayıda büyük oyuncunun kalmasına yol açar.
Bu yoğunlaşma, medya çeşitliliğini ve “rekabeti” azaltarak, kamuoyuna sunulan içerik ve görüşlerin” bir avuç” şirket tarafından şekillendirilmesi riskini beraberinde getirir.
5- Dijital Platformların Yükselişi: Geleneksel medya devlerinin yanı sıra, Alphabet (Google'ın ana şirketi) ve Meta (Facebook'un ana şirketi) gibi “dijital platformlar” da reklam geliri ve bilgi dağıtımı açısından “dünyanın en büyük” medya sahipleri arasına girmiştir.
B) En Büyük Medya Şirketleri
.  Bu şirketler, yalnızca içerik üretip dağıtmakla kalmayıp, aynı zamanda kamuoyunu, kültürel eğilimleri ve hatta siyasi söylemleri etkileme gücüne sahip oldukları için "medya imparatorlukları" olarak adlandırılırlar.
.  Medya sektörünün sürekli değişen dinamikleri ve birleşmeler nedeniyle bu listeler zaman zaman değişse bile, “gelir, piyasa değeri ve küresel erişim” açısından dünyanın “en büyük ve etkili” medya konglomeralarından bazıları şunlardır:
   1-Geleneksel Medya ve Eğlence Devleri
Bu şirketler, film, televizyon, haber ve tematik parklar gibi geleneksel medya sektörlerinde güçlüdür:
-Comcast Corporation: NBCUniversal'ın (Universal Stüdyoları, NBC TV Ağı, birçok kablolu kanal) ve Avrupa'daki Sky yayın hizmetinin sahibidir.
Aynı zamanda büyük bir telekomünikasyon ve internet servis sağlayıcısıdır.
-The Walt Disney Company: Küresel bir eğlence devi; film stüdyoları (Marvel, Star Wars, Pixar), medya ağları (ABC, ESPN), tematik parklar ve büyük akış hizmeti Disney+ ile tanınır.
-Warner Bros. Discovery: Warner Bros. film stüdyolarını, HBO, CNN ve Discovery kanallarını birleştiren büyük bir holdingdir.
-Paramount Global (National Amusements tarafından kontrol edilir): Paramount Pictures, CBS, MTV, Nickelodeon ve BET gibi önemli televizyon ağlarının ve Paramount+ akış platformunun sahibidir.
-Sony Group Corporation: Ana faaliyet alanı elektronik olsa da, Sony Pictures (Columbia ve TriStar dahil) ve Sony Music ile küresel bir medya gücüdür.
-Bertelsmann (Almanya): Uluslararası yayıncılık (Penguin Random House), televizyon (RTL Group) ve müzik hizmetlerine sahip önemli bir Avrupalı medya grubudur.
   2-Dijital ve Teknoloji Merkezli İmparatorluklar
Son yıllarda medya pazarının en üst sıralarına yükselen “teknoloji devleri”:
-Alphabet Inc. (Google): Özellikle YouTube platformunun sahipliği ve küresel dijital reklam pazarındaki hakimiyeti sayesinde, gelir açısından en büyük medya sahiplerinden biridir.
-Amazon: Amazon MGM Stüdyoları ve küresel Prime Video akış hizmeti ile içerik üretimine ve dağıtımına büyük yatırım yapan bir teknoloji ve perakende devi.
-Netflix: Tamamen “akış hizmetlerine” odaklanmış ve “orijinal içerik” üretimiyle küresel “eğlence” sektörünü kökten değiştiren bir şirket.
C) MEDYA İmparatorlukları:
.  Hem teknolojide, hem parada, hem de her türlü siyasette... en güçlü olanlardır ve her an fiyatları artabilir, değişebilir, dağılabilir ya da birleşebilirler.
.  Bunlar “dünyayı yöneten güçlerin” birer etki aracıdırlar.
Bu saptamalar küresel medya imparatorluklarının doğasını ve gücünü son derece isabetli bir şekilde özetlemektedir.
Bu büyük medya holdingleri ve teknoloji konglomeraları, modern dünyada sadece eğlence veya haber sağlamanın “çok ötesinde” bir role sahiptirler.
Sonuç olarak, bu medya imparatorlukları modern çağın bilgi, kültür ve eğlence altyapısını yöneten "kapı bekçileri" (gatekeepers) olarak işlev görür.
.  Onların elindeki güç, sadece ticari bir başarıdan ibaret olmayıp, “küresel sosyo-politik düzen” üzerinde doğrudan bir etki yaratmaktadır.
D) Küresel Medya İmparatorluklarının Güç Dinamikleri
Bu devlerin gücünü ve dinamizmini destekleyen temel noktalar ise şunlardır:
1. Teknolojideki Mutlak Güç (Dijital Hakimiyet)
  a-Platform Kontrolü: Günümüzde en büyük medya gücü, içeriği üretenlerden çok, içeriğin nasıl ve nereden tüketileceğini kontrol edenlerdedir.
Alphabet (Google/YouTube) ve Meta (Facebook/Instagram) gibi devler, hem milyarlarca kullanıcıya ulaşan dağıtım kanallarına hem de devasa reklam gelirlerine sahiptir.
  b-Veri ve Algoritma: Bu şirketler, kullanıcı davranışlarına dair muazzam miktarda veri toplar. Algoritmalar aracılığıyla, kişiselleştirilmiş içerik akışları yaratır, bu da kamuoyunu, siyasi eğilimleri ve tüketim alışkanlıklarını istedikleri yönde şekillendirme kapasitesi verir.
2. Finansal Büyüklük ve İstikrarsızlık
  a-Piyasa Değeri ve Gelir: Amazon, Apple, Disney, Comcast gibi şirketler trilyonlarca dolarlık piyasa değerlerine sahiptir.
Bu, onların en büyük ve en güçlü oyuncuları satın almasını, yeni pazarlara girmesini ve rakipleri ezmesini kolaylaştırır.
  b-Sürekli Değişim: Belirttiğiniz gibi, bu sektör son derece dinamiktir.
Birleşmeler (Merger) ve Satın Almalar (Acquisition) (M&A) günlük işleyişin bir parçasıdır.
Örneğin, Warner Bros. ile Discovery'nin birleşmesi veya dev teknoloji firmalarının geleneksel stüdyoları satın alması, pazarın sürekli olarak yeniden çizildiğini gösterir.
Bu değişimler, bir şirketin birkaç yıl içinde zirveye çıkmasına veya dağılmasına neden olabilir.
3. Siyasette ve Kamuoyundaki Etkisi
   a-Gündem Belirleme: Hem geleneksel haber kanalları (CNN, Fox, The New York Times) hem de sosyal medya platformları, hangi konuların tartışılacağını ve hangi konuların görmezden gelineceğini belirleme gücüne sahiptir.
Bu, bir şirketin veya sahibinin siyasi gündemi şekillendirmesi anlamına gelir.
   b-Lobi ve Düzenleme: Bu büyük holdingler, bulundukları ülkelerde ve küresel ölçekte güçlü lobi faaliyetleri yürütürler.
.   Amaçları, “aleyhlerine çıkabilecek” yasa ve düzenlemeleri (örneğin tekel yasaları veya veri gizliliği kuralları) “engellemek ve lehlerine” çevirmektir.
.   Bu, onların yalnızca piyasayı değil, aynı zamanda o “piyasayı yöneten kuralları” da etkilediği anlamına gelir.
.    Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 2025.10.10, İS.
.      YAZININ TÜMÜNÜ OKUYUNUZ:  ….
.    (YZ destekli araştırma ve incelemeye dayanan yazım.)